دیابت و باورهای نادرست تغذیه ای
وقتی با کنترل دیابت سر و کار داریم اطلاع از واقعیت های مربوط به این بیماری اهمیت ویژه ای پیدا می کند. اطلاعات بسیار زیادی در این باره وجود دارد، اما لزوما همه آنها صحیح نیستند. وجود برخی باورهای غلط ، سبب می شود تا افراد به سختی حقایق مربوط به دیابت را باور کنند و آنها را بپذیرند. مثلا این حقیقت که دیابت بیماری جدی و حتی می تواند مرگبار باشد. در این مقاله به تفکیک و روشنگری در مورد دیابت و باورهای نادرست تغذیه ای می‌پردازیم.
دیابت یک بیماری چند وجهی است که نیازمند درک صحیح و مدیریت دقیق است. باورهای غلط مانند ایمنی افراد لاغر در برابر دیابت، نقش قندها و چربی‌ها در ایجاد آن، و اهمیت رژیم غذایی حتی با مصرف انسولین، به ما نشان می دهد که دیابت نیازمند آگاهی و رویکردهای همه جانبه است. باورها و توصيه های غير پزشكی و نادرستی در جامعه در خصوص كنترل و كاهش قند خون وجود دارد كه نه تنها نمی تواند در درمان اين بيماری تاثير مثبتی داشته باشد گاهی نتيجه برعكس می دهد.
توصیه متخصصان تغذیه بر این است که مبتلایان به دیابت اتفاقاً باید بیشترین تعداد وعده غذایی را داشته باشند این بداین معناست که 6 وعده غذایی با فاصله ی 3 ساعت از هم. صبحانه، ناهار، شام و بین آن ها با فاصله ی 3 ساعته میان وعده ها مصرف شوند. حذف کردن وعده شام خیلی بین مردم رایج است. ما وقتی شام را حذف می کنیم کربوهیدرات به بدنمان نمی رسد و این امر باعث یک افت بسیار شدید قند خون خواهیم شد. در شرایط گرسنگی طولانی مدت و افت شدید قند خون بدن ما شروع به آزاد کردن قند از عضلات و کبد می کند.
افزایش سهم پروتئین ها هم اقدام دیگری است که بعضی از افراد بدون آنکه متوجه آن باشند انجام می دهند. مثلاً کباب را بدون برنج یا مرغ را بدون نان میل می کنند، یعنی کربوهیدرات را کاملا حذف می کنند و به جای آن پروتئین بیشتری دریافت می کنند. در اینصورت سهم پروتئین دریافتی نسبت به حالت عادی بسیار بالاتر می رود و این در حالی است که افراد دیابتی در معرض خطر نفروپاتی دیابتی هم هستند و افزایش دریافت پروتئین، باعث افزایش بار کلیه آنها می شود که اصلاً توصیه نمی شود. همچنین ممکن است با افزایش دریافت پروتئین خصوصاً از منابع غذایی مانند: گوشت و مرغ، کلسترول و تری گلیسرید افراد نیز هم افزایش پیدا کند و این خود خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را افزایش می دهد.
ممکن است افراد دیابتی با این تصور که شانس ابتلا به مشکلات چشمی در آنها بیشتر است از آب هویج به مقدار زیادی استفاده کنند تا از چشمانشان محافظت کنند. اما با گرفتن آب هویج، فیبر بسیار خوب پکتین آن حذف می شود و ممکن است به جای یک هویج از تعداد بیشتری هویج در یک لیوان آب هویج استفاده شود که این خود باعث افزایش قابل توجه قند خون می شود. در بیماری دیابت، خطر ابتلا به کم کاری تیروئید زیاد در صورتیکه اگر بر اساس این باور نادرست که آب کرفس باعث کاهش وزن می شود مصرف آب کرفس حاوی مواد گواتروژنی می باشد که خطر کم کاری تیروئید را تشدید می کند بنابراین استفاده از آب برخی سبزیجات به بهانه ی کاهش وزن در بیماران دیابتی اصلاً توصیه نمی شود.
بیماران دیابتی معمولا از خوردن قند و شیرینی منع می‌شوند و به همین دلیل سعی می‌کنند سراغ شیرینی های دیگر مانند محصولاتی که شیرین کننده های مصنوعی دارند یا خوراکی هایی مثل خرما، عسل، توت خشک و انجیر بروند، اما اگر دیابت دارید، این خوراکی‌ها هم می‌توانند در مقادیر زیاد شما را دچار مشکل کنند.در ترکیبات شیرینی ها و خوراکی هایی که روی بسته‌بندی آنها عبارت بدون شکر نوشته شده، به جای قند طبیعی از شیرین کننده های مصنوعی استفاده شده است. درست است که این محصولات قند ندارند، اما ترکیبات دیگر آنها حاوی کالری است و این افزایش کالری روزانه دیابتی‌ها، برایشان مشکل‌ساز می‌شود. از سویی مصرف زیاد قندهای رژیمی استفاده‌شده در این محصولات مانند آسپارتام می‌تواند با مخاطرات سلامتی دیگر همراه باشد. تصوری که در خصوص استفاده از میوه‌هایی مانند خرما، توت، کشمش و انجیر خشک توسط افراد دیابتی وجود دارد، این است که این میوه‌ها چون قند میوه (فروکتوز) دارند پس مصرف زیاد آنها مشکلی ایجاد نمی‌کند. درصورتی که قند این میوه ها کمی دیر جذب می‌شود اما میزان کالری آنها مانند سایر قندهاست و در نهایت تولید کالری کرده و می‌توانند قند خون را بالا ببرند. پس این میوه‌ها باید به صورت کنترل‌شده در رژیم غذایی روزانه قرار بگیرند. تنها خوردن زیاد مواد قندی باعث ابتلا به دیابت می‌شود! این‌طور نیست که تنها خوردن زیاد مواد قندی باعث ابتلا به دیابت شود. دیابت نوع یک بر اثر عوامل ژنتیکی و عوامل ناشناخته دیگر به وجود می‌آید. دیابت نوع دو بر اثر عوامل ژنتیکی و شیوه نادرست زندگی افراد به وجود می‌آید. اضافه وزن خطر ابتلا به دیابت نوع دو را بالا می‌برد و یک رژیم غذایی پرکالری باعث اضافه‌وزن می‌شود. چنانچه سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت را دارید، برنامه سالم غذایی و ورزش مداوم برای کنترل وزن توصیه می‌شود.
