پژوهشگران پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی با همکاری پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دانشگاه علوم پزشکی بوشهر موفق به ساخت یک مدل حیوانی تراریخته برای ارزیابی توده سلول‌های بتا شده‌اند که ابزار مناسبی برای پژوهش‌های بیشتر در زمینه دیابت فراهم کرده است.از دست رفتن توده سلول‌های بتا یکی از ویژگی‌های اصلی دیابت نوع یک و یکی از علائم دیابت نوع دو پیشرفته است.
درک ساز و کار تخریب و بازسازی توده سلول‌های بتا برای پژوهش‌های پیش‌بالینی دیابت ضروری است. به همین دلیل، اندازه‌گیری توده سلول‌های بتا در تحقیقات دیابت حائز اهمیت است. از این رو، روش‌های مختلفی برای ارزیابی و اندازه‌گیری توده سلول‌های بتا ایجاد شده است که بیشتر آنان وقت گیر و دشوار یا نیازمند ابزارهای تصویر برداری خاصی است.
یکی از روش‌های بررسی توده سلول‌های بتا استفاده از مدل‌های حیوانی تراریخته است. مدل‌های حیواتی تراریخته متفاوتی ایجاد شده‌اند که می‌توانند پروتئین فلورسانت سبز را تحت کنترل آغازگرهای ویژه سلول‌های بتا مانند آغازگر انسولین، بیان کنند.
این مدل‌ها، نیاز به رنگ‌آمیزی و ردیابی سلول‌های بتا را از بین می‌برند، اما برای جلوگیری از تهیه حجم زیادی از برش‌های بافت‌شناسی، یک روش تشخیص پائین دست مکمل نیز لازم است. یکی از روش‌هایی که برای پاکسازی لیپیدها از بافت فلورسانت استفاده میشود، شست‌وشوی آن با سدیم دودسیل سولفات است.
این روش که پاکسازی سریع بافت بدون آکریلامید (FACT) نامیده میشود، امکان تصویربرداری ترنس لوسنت از بافت فلورسانت را فراهم می‌کند.
دکتر یاسر تهمتنی، فاطمه کرمی، بهروز عسگری آبی بیگلو، ساغر پهلوان نشان، امین تمدن و همکارانشان در پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دانشگاه علوم پزشکی بوشهر با استفاده از این فناوری‌های نوین، یک مدل حیوانی تراریخته برای ارزیابی توده سلول‌های بتا ایجاد کردند.
نتایج مقاله منتشرشده این دستاورد نشان می‌دهد، تعداد جزایر لانگرهانس قابل‌شناسایی در این روش بیشتر از روش‌های مشابه است و پروتئین فلورسانس سبزی که در سلول‌های بتا بیان میشود، امکان ارزیابی میزان از بین رفتن توده سلول‌های بتا را به سادگی فراهم می‌کند.ساخت این مدل تراریخته آزمایشگاهی ابزار مناسبی برای پژوهش‌های بیشتر در زمینه دیابت برای پژوهشگران ایرانی فراهم کرده و گام‌های مؤثر در خصوص غلبه بر این بیماری را تسریع می‌کند.
مقاله مربوط به این دستاورد پژوهشگران ایرانی در نشریه بین‌المللی BioImpacts منتشر شده است.
