یک تیم تحقیقاتی در دانشگاه بریستول انگلستان از کشف روش جدیدی برای کند کردن پیشرفت بیماری کلیوی خبر داده اند، بیماری که به گفته مرکز کنترل و پیش گیری از بیماری های آمریکا (CDC)، از هر سه فرد بزرگ سال مبتلا به دیابت، یک نفر را تحت تاثیر قرار می دهد. درمانی که آنها ابداع کردند شامل دارویی است که در اصل برای کنترل فشار خون بالا طراحی شدهاست. این تحقیق با همکاری دانشمندان دانشگاه باری آلدو مورو در ایتالیا، دانشگاه گرونینگن در هلند، و مرکز پزشکی جنوب غربی تگزاس انجام شد. این دارو اسپیرونولاکتون است (نام های تجاری در ایالات متحده آلداکتون و کاروسپیر هستند). در واقع این یک قرص دیورتیک است که بدن را از جذب بیش از حد نمک باز می دارد و به نوبه خود از پایین آمدن سطح پتاسیم جلوگیری می کند. به همین دلیل است که یکی از کاربردهای آن جلوگیری یا درمان هیپوکالمی و یا کاهش سطح پتاسیم خون است. هم چنین اسپرینولاکتون برای درمان بیماریهای دیگر مثل نارسایی قلب نیز به کار میرود اما عمدتا به عنوان یک کمک در درمان فشار خون بالا تجویز میشود.
تیم تحقیقاتی دانشگاه بریستول مطالعه خود را، که در مجله JCI InVision منتشر شده بود، برای تعیین این که چگونه اسپیرونولاکتون از آسیب کلیه جلوگیری میکند، طراحی کردند. آن ها از مراکزی در بریستول و باری ایتالیا نمونه برداری از کلیه های انسان را به دست آوردند. آنها کشف کردند که اسپیرونولاکتون اثر حفاظتی بر روی رگهای خونی در کلیهها دارد و این اثر به کاهش نشت پروتئین به ادرار کمک میکند. این اثر محافظتی به این دلیل ایجاد میشود که دارو قادر است به حفاظت از گلیکوکالیکس کمک کند که یک لایه قند، پروتئین و چربی است که یک پوشش ژل مانند از سلولهای بدن انسان را تشکیل میدهد. محققان همچنین دریافتند که اسپیرونولاکتون فعالیت آنزیمهایی به نام ماتریکس متالوپروتئازها را کاهش میدهد. اگر چه این آنزیمها وظایف مفیدی در بدن دارند، در این مورد آنها لایه گلیکوکالیکس را مختل میکنند.
بنا به گفته نویسنده ارشد ماتیو باتلر، دکتر، استاد مشاور ارشد و متخصص بالینی ام ار سی در دانشکده پزشکی بریستول، ” این مطالعه واقعا برای ما هیجانانگیز است زیرا تایید میکند که مسدود کردن گیرندههای مینرالوکورتیکویید با استفاده از اسپیرونولاکتون عملکرد کلیه را با عمل بر روی گلیکوکالیکس حفظ میکند.”
مرحله بعدی تحقیق بررسی درمان دارویی خواهد بود. همان طور که دکتر باتلر توضیح داد، ” گام های بعدی ما بررسی داروهایی خواهد بود که آنزیم های ماتریکس متالوپروتئازها (MMPs)را هدف قرار می دهند تا ببینند آیا آن ها می توانند در بیماران مبتلا به بیماری کلیوی مفید باشند و از عوارض جانبی مشکل ساز مرتبط با مسدودکننده های گیرنده کانی کورتیوئید جلوگیری کنند. اگر ما همان سطح محافظت را با استفاده از این داروهای خاص ببینیم، بیماران مزایای قابلتوجهی خواهند دید در حالی که از خطرات مرتبط با سطح بالای پتاسیم خون اجتناب میکنند … گروه ما در حال حاضر با یک داروی امید بخش دیگر کار میکند که به طور معمول مورد استفاده قرار میگیرد اما برای درمان بیماری کلیه مورد استفاده قرار نمیگیرد. ما قبلاً تأیید کردهایم که این دارو آسیب گلیکوکالیکس را بسیار مستقیمتر از اسپیرونولاکتون هدف قرار میدهد و میدانیم که برای استفاده طولانیمدت در بیماران بیخطر است. اگر ما بتوانیم تایید کنیم که این دارو به اندازه مهار MR در مدلهای آزمایشگاهی ما موثر است، پس امیدواریم که در آینده نزدیک به سمت آزمایشها بالینی حرکت کنیم. مزیت طرح مجدد داروهایی که در حال حاضر مورد استفاده قرار میگیرند این است که ما میتوانیم تغییراتی را در عملکرد بالینی ببینیم که میتواند به طور چشمگیری مراقبت از بیماران را در عرض پنج سال بهبود بخشد.”
بودجه این مطالعه از سوی موسسه خیریه تحقیقاتی و حرفهای مراقبتهای بهداشتی انگلستان به نام “دیابت انگلستان” تامین شد. فیض رایلی، مدیر ارتباطات تحقیقاتی این سازمان، در مورد این مطالعه جدید اظهار نظر کرد: ” آسیب کلیه یک عارضه شایع برای افراد مبتلا به دیابت است. اگر به اندازه کافی زود تشخیص داده شود، میتواند با درمان کند شود، اما گزینهها با پیشرفت آن محدود میشوند. با کنار هم قرار دادن دقیق نحوه عملکرد داروهای موجود برای کاهش آسیب کلیه، این تحقیق در مراحل اولیه به ما دیدی در مورد روشهای موثرتر برای توقف آسیب کلیه و جلوگیری از نارسایی کلیه میدهد. ما به دنبال تحقیقات بیشتر برای مهار این پتانسیل و کمک به افراد مبتلا به دیابت برای زندگی بهتر و طولانیتر هستیم.”