در دیابت خاموش یا نهفته فرد علائمی ندارد. برخی از علائم دیابت مانند خستگی، تشنگی و گرسنگی، تکرر ادرار و غیره را نباید نادیده گرفت. دیابت خاموش می‌تواند از هر نوع دیابت باشد ولی معمولا از نوع ۲ است.
دیابت بیماری خاموش قرن نامیده می‌شود که می‌تواند نشانه‌های خاموش هم در بدن داشته باشد. یعنی فرد زمانی متوجه وجود دیابت خاموش می‌شود که اندام‌های مهم و اصلی آسیب می‌بینند. بیماری دیابت دو نوع دارد؛ دیابت نوع یک و دیابت نوع دو. در دیابت نوع ۱ که غیر قابل پیشگیری است نشانه‌های بیماری تا پیش از ۴۰ سالگی بروز پیدا می‌کنند. نوع دوم بعد از ۴۰ سالگی فرد را مبتلا کرده و عمدتا با اتخاذ سبک زندگی سالم قابل پیشگیری است.برای مقابله با این بیماری و عوارض آن باید نشانه‌های خاموش دیابت را بشناسیم تا از آسیب دیدن اندام‌های مهمی مثل قلب، کلیه و چشم‌ها جلوگیری کنیم.
سالانه بیشتر از ۳ میلیون نفر از ده‌ها میلیون فرد مبتلا به دیابت در دنیا جان خود را به خاطر این بیماری خاموش از دست می‌دهند. دیابت خاموش بیماری است که روی فرایند تامین گلوکز خون تاثیر منفی می‌گذارد. ما بیماری به نام دیابت خاموش نداریم و وقتی از این اصطلاح استفاده می‌شود معمولا به معنای نشانه‌های خاموش و پنهانی دیابت است که بسیاری از افراد در دوره پیش دیابت و دیابت متوجه آن نمی‌شوند.
دیابت سه نوع اصلی دارد:
دیابت نوع یک که به آن دیابت دوره نوجوانی، دیابت کودکی یا دیابت وابسته به انسولین می‌گویند نوعی بیماری خودایمنی است که در متابولیسم بدن اختلال ایجاد می‌کند و اجازه ورود قند خون به سلول‌ها را نمی‌دهد. در نتیجه، گلوکز در رگ‌ها انباشته می‌شود و قند خون بالا می‌رود.
دیابت نوع دو بیماری ارثی است که تحت تاثیر عوامل محیطی ایجاد می‌شود. دیابت نوع دو نسبت به نوع یک رواج بیشتری دارد و نزدیک به ۹۰ درصد مبتلایان با نوع دوم درگیر هستند. دیابت خاموش یا نهفته بیشتر در ارتباط با همین نوع دیابت است.
سومین دسته دیابت هم دیابت بارداری نام دارد که یکی از عوارض بارداری است و در این دوره حساس مادران را درگیر می‌کند.
پیش دیابت مرحله قبل از ابتلا به دیابت است که قند خون فرد بالاست، اما دیابت خاموش حالتی است که فرد دیابتی علائمی ندارد و از بیماری خود آگاه نیست.
پیش دیابت یا پره دیابت (Prediabetes) حالتی است که در آن میزان قند خون از حالت طبیعی و نرمال بیشتر می‌شود اما در محدوده‌ی دیابتیک نیست. اگر پیش دیابت به‌درستی کنترل و درمان نشود به بیماری دیابت نوع 2 تبدیل خواهد شد. پره دیابت معمولا علائم و نشانه ندارد؛ بنابراین حتما باید آزمایش قند خون بدهید به خصوص در مواردی که ریسک بیماری بالا است. کاهش وزن و لاغری، ورزش منظم و سالم‌خواری از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند اثر پیش دیابت را معکوس کرده و از ابتلا به دیابت نوع دو پیشگیری کنند.
پیش دیابت با دیابت خاموش فرق می‌کند. در پیش دیابت سطح قند خون از حد نرمال و طبیعی بالاتر می‌رود، اما این افزایش قند خون آنقدر زیاد نیست که دیابت خاموش محسوب شود. احتمال ابتلا به دیابت در افراد مبتلا به پیش دیابت طی پنج تا ده سال بعد از ابتلا ۵۰ درصد است. با رعایت و اقدامات پیشگیرانه می‌توان پیش دیابت را کنترل کرد و اجازه نداد که به دیابت نوع دو تبدیل شود.
دیابت خاموش نشانه‌های نهفته‌ای در بدن دارد که گاهی متاسفانه فرد متوجه وجود این علائم نمی‌شود. خاموش بودن علائم دیابت در زنان و مردان هم باعث آسیب زدن به اندام‌های اصلی و مهم بدن می‌شود. در ادامه با نشانه‌های پنهان و خاموش دیابت، علائم دیابت در زنان، علائم پنهان دیابت بارداری و علائم دیابت در مردان آشنا می‌شویم. علائمی که اگر به موقع تشخیص داده و درمان نشوند می‌توانند باعث آسیب جدی به چشم، قلب و کلیه‌ها خواهند شد.
شایع‌ترین علائم دیابت که عمدتا خاموش هستند عبارت‌اند از:
دلایل بروز دیابت پنهان مختلف هستند، چراکه انواع دیابت خاموش باهم فرق دارند. علت دیابت خاموش در مبتلایان به نوع دو، هایپرگلیسمی یا بالا رفتن سطح قند خون است که به مرور زمان روی می‌دهد و در ابتدا فرد متوجه آن نمی‌شود. افزایش وزن و چاقی باعث ایجاد مقاومت بدن نسبت به انسولین میشوند و از علل اصلی ابتلا به دیابت پنهان به شمار می‌آیند.
میزان قند خون بالا در دیابت تیپ دو به بیماری‌های جدی و خطرناکی مثل بیماری‌های قلبی عروقی، سکته یا حتی مرگ ختم می‌شود. بیشتر مبتلایان به دیابت خاموش تیپ ۲ ممکن است تا سال‌ها هیچ علائمی نداشته باشند و نشانه‌های بیماری به آهستگی در یک بازه طولانی کم‌کم بیشتر شوند. برخی هم که اصلا هیچ علائمی ندارند تا زمانی که عوارض بیماری خود را نشان بدهند.
دیابت پنهان بیماری جدی و خطرناکی است که تا آخر عمر با فرد می‌ماند. عدم درمان و کنترل آن عوارض جدی و خطرناکی برای بدن به دنبال دارد و ممکن است به چشم‌ها، قلب، پا و کلیه‌ها آسیب برساند.دیابت نهفته نوع یک نوعی بیماری خودایمنی است که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های سالم تولیدکننده انسولین در لوزالمعده حمله می‌کند. وقتی این حمله اتفاق می‌افتد، دیگر سلول‌های بتا قادر به تولید انسولین نخواهند بود و قند خون بالا می‌رود. کمبود ویتامین D از جمله عللی است که احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. یکی از روش‌های پیشگیری از دیابت نهفته نوع یک تامین ویتامین D کافی مورد نیاز بدن است که از طریق آفتاب، مصرف منابع ویتامین D مثل ماهی، پنیر و زرده تخم‌مرغ است.
برای پیشگیری از دیابت پنهان نوع یک در کودکان باید مراقب وزن کودک باشید. افزایش وزن و چاقی شکمی یکی از علل اصلی مقاومت انسولینی محسوب میشوند. انجام ورزش منظم، سبک و رژیم غذایی سالم هم از دیگر مواردی هستند که به پیشگیری از دیابت پنهان نوع یک در کودکان کمک می‌کنند.
معمولا روش‌ها و آزمایش‌های مختلفی برای تشخیص دیابت خاموش وجود دارد که برخی‌ها سریع و در لحظه انجام میشوند و برخی آزمایش‌ها هم زمان‌بر هستند و باید چند ساعتی بیمار تحت کنترل باشد. دیابت خاموش نوع ۱ معمولا به سرعت پیشروی می‌کند و دکتر داخلی یا دکتر غدد برای تشخیص آن سراغ موارد زیر می‌رود:
روش‌های مختلفی برای تشخیص دیابت خاموش نوع ۲ وجود دارد، اما بهترین راه برای تشخیص، آزمایش قند خون است که میزان قند خون به‌صورت دوره‌ای بررسی می‌شود. افرادی که شاخص توده بدنی بالاتر از ۲۵ دارند و افراد بالای ۴۵ سال بهتر است آزمایش قند خون بدهند. اگر آزمایش خون مشکلی نداشت، می‌توانید هر سه سال یکبار تست غربالگری بدهید، اما افرادی که پیش دیابت یا علائم دیابت دارند باید سالانه آزمایش خون بدهند. برای بررسی میزان قند خون و تشخیص دیابت پنهان نوع دو باید آزمایش‌های A1C، آزمایش تصادفی قند خون، قند خون ناشتا، تست تحمل گلوکز خوراکی و تست چالش گلوکز انجام شوند.
در حال حاضر هنوز درمان قطعی برای دیابت خاموش نوع ۱ وجود ندارد و درمان صرفا در جهت کنترل میزان قند مصرفی در خون با استفاده از انسولین، رژیم غذایی و سبک زندگی است تا از بروز عوارض احتمالی جلوگیری شود.
برای درمان دیابت خاموش نوع ۲ باید میزان قند خون را کنترل نمود و ریسک عوارض دیابت را به حداقل رساند. در واقع در مواجهه با دیابت خاموش بیشتر باید به فکر روش‌های کنترل بیماری باشیم تا درمان، چراکه این بیماری درمان قطعی ندارد و صرفا با انتخاب سبک زندگی سالم و مصرف داروها می‌توان بیماری را کنترل نمود. بیشتر مبتلایان روش‌های درمانی مختلف را کنار هم به کار می‌گیرند. برخی روش‌های درمانی برای کنترل و درمان دیابت خاموش شامل این موارد میشوند:
زمانی که میزان گلوکز خون در بدن کودکان از حد نرمال بیشتر می‌شود، با پدیده بالا رفتن قند خون و دیابت در کودکان مواجه می‌شویم. گلوکز در واقع قند مورد نیاز بدن برای تامین انرژی و سوخت‌وساز است. دیابت به دو نوع ۱ و ۲ تقسیم می‌شود. دیابت نوع ۱ یا دیابت تیپ ۱ بیشتر حاصل اختلالات ژنتیکی است و عمدتا در کودکان شیوع بیشتری دارد. در دیابت کودکان، غده لوزالمعده دیگر نمی‌تواند هورمون انسولین تولید کند. وقتی هم که انسولین نباشد، گلوکزی وارد سلول‌ها نمی‌شود و به جایش در خون جمع می‌شود. نتیجه این اتفاق، دیابت کودکان است که همراهش متولد میشوند.
شاید دیابت خاموش درمان قطعی نداشته باشد، اما با چند راهکار ساده می‌توان از ابتلا به دیابت پنهان پیشگیری کرد یا وقوع آن را به تاخیر انداخت:
