سنگ کلیه و دیابت
دیابت وضعیتی است که در آن بدن شما انسولین کافی برای تنظیم سطح قند خون تولید نمی‌کند یا نمی‌تواند به درستی از آن استفاده کند و این قند خون بالا می‌تواند برای هر قسمت از بدن از جمله کلیه‌ها مشکل‌ساز شود. اگر دیابت نوع ۲ دارید، ممکن است ادرارتان خیلی اسیدی باشد و همین مساله خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می‌دهد. در این مقاله رابطه سنگ کلیه و دیابت را بررسی خواهیم کرد.
اگر بيماری دیابت كنترل نشود براي قسمت هاي مختلف بدن مشكلاتي از جمله عفونت های کلیه و مثانه و بی اختیاری ادرار و سنگ کلیه ایجاد می کند و در نهایت احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش می دهد. بیماری دیابت همه اعصاب و عروق فرد بیمار را درگير و می تواند مشکلات بسیاری را برای هر کدام از اعضای بدن ایجاد کند. کلیه و مثانه نیز از این قاعده مستثنی نیستند.
سنگ کلیه زمانی ایجاد می‌شود که غلظت بالایی از مواد خاص در ادرار وجود داشته باشد. بعضی از سنگ های کلیه از اگزالات کلسیم اضافی ِبدن و بعضی دیگر از استروئیت، اسید‌اوریک یا سیستین تشکیل می‌شوند. سنگ‌ها می‌توانند از سوی کلیه و از طریق دستگاه ادراری حرکت کنند. سنگ‌های کوچک ممکن است از بدن عبور کرده و با درد کم یا حتی بدون درد از ادرار خارج شوند. ولی سنگ‌های بزرگ‌تر درد زیادی ایجاد می‌کنند و حتی می‌توانند در دستگاه ادراری شما مستقر شوند. با این اتفاق، جریان ادرار مسدود و عفونت یا خونریزی ایجاد می‌شود. این ارتباط دیابت و سنگ کلیه نشان‌دهنده اهمیت توجه به سلامت کلیه‌ها در افراد دیابتی است و ضروری است که با رعایت رژیم غذایی مناسب، کنترل منظم قند خون و مصرف کافی مایعات، از سلامت کلیه‌ها محافظت بیشتری انجام شود.
انسولین هورمون بسیار مهمی است که باید سطح قند خون بدن را در محدوده نرمال نگه دارد. وجود دیابت نوع 2 باعث می‌شود تا بدن نتواند به درستی از انسولین استفاده کند. از همین‌رو Diabetesمنجر به آسیب فراوان در بدن از جمله تشکیل سنگ در کلیه خواهد شد. تحقیقات نشان می‌دهد افراد مبتلا به دیابت نوع 2، دو برابر بیشتر از دیگران در معرض خطر ایجاد سنگ های کلیه هستند. حتی درمان دارویی انسولین که برای قند خون بسیار مفید است، می‌تواند این شانس را افزایش دهد. هرچه میزان قند خون شما بالاتر باشد، نقش دیابت در ابتلا به سنگ کلیه پررنگ‌تر خواهد بود. سنگ کلیه زمانی تشکیل می‌شود که مواد معدنی همچون کلسیم، اگزالات و اسید اوریک در ادرار شما وجود داشته باشد. در این صورت بدن نمی‌تواند آنها را حل کند و باعث رسوب کریستال‌های معدنی در ادرار خواهد شد. این کریستال های ریز و درشت همان سنگ کلیه هستند که مقاومت به انسولین ناشی از قند خون سطح آنها را در ادرار افزایش می‌دهد. قند خون بالا موجب اسیدی‌تر شدن ادرار خواهد شد که عامل اصلی تشکیل سنگ‌های کلیه‌ای به نام سنگ اسید اوریک هستند.
علاوه بر نقش دیابت در ابتلا به سنگ کلیه، موارد دیگری هم در ایجاد آن موثرند:
روش های موثر و کاربردی برای کمک به کاهش خطر تشکیل سنگ کلیه در افراد:
کنترل موثر دیابت: نظارت دقیق بر سطوح گلوکز خون و حفظ آنها در محدوده‌های سالم با استفاده از داروها، رژیم غذایی مناسب و فعالیت بدنی می‌تواند به کاهش خطر تشکیل سنگ کلیه کمک کند. با کنترل قند خون به حفظ تعادل شیمیایی بدن کمک کرده و از تغییرات خطرناک در ادرار جلوگیری می‌کنید.
افزایش مصرف مایعات: نوشیدن حداقل دو تا سه لیتر آب در روز می‌تواند به کاهش احتمال تشکیل سنگ کلیه کمک کند. آب به رقیق شدن ادرار کمک کرده و از تجمع کریستال‌هایی که می‌توانند به سنگ تبدیل شوند، جلوگیری می‌کند.
مدیریت وزن سالم: حفظ وزن در محدوده سالم با رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم می‌تواند به کاهش خطر دیابت و مشکلات کلیوی مرتبط کمک کند.
دنبال کردن رژیم غذایی مناسب: کاهش مصرف نمک، پروتئین‌های حیوانی و غذاهای سرشار از اکسالات مانند اسفناج و بادام زمینی می‌تواند به پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه کمک کند. افزایش مصرف مواد غذایی که حاوی مقادیر زیادی سیترات هستند، مانند مرکبات، نیز مفید است.
مکمل‌های مناسب: در برخی موارد، مصرف مکمل‌های پتاسیم و منیزیم ممکن است به کاهش خطر تشکیل سنگ کلیه کمک کند، اما باید قبل از شروع هرگونه مکمل جدید با پزشک مشورت شود.
مراقبت‌های منظم پزشکی: انجام آزمایشات منظم کلیوی و مشورت با پزشک برای بررسی وضعیت کلیوی و سطوح مواد معدنی در ادرار می‌تواند به تشخیص زودهنگام علائم هشدار دهنده کمک کند و از تشکیل سنگ جلوگیری کند.
سنگ‌های کوچک کلیه همیشه نیاز به درمان ندارند و احتمالاً به شما توصیه می‌شود که آب اضافی بنوشید تا به دفع آنها کمک شود. ادرار رنگ پریده یا شفاف نشانگر این است که به اندازه کافی آب می‌نوشید و ادرار تیره به این معناست که شما به اندازه کافی آب نمی‌نوشید. مسکن‌های بدون نسخه ممکن است برای کاهش درد یک سنگ کوچک کافی باشند؛ در غیر این صورت، پزشک می‌تواند داروی قوی‌تری تجویز کند. گاهی، پزشک ممکن است یک مسدودکننده آلفا را برای کمک به دفع سریع‌تر سنگ تجویز کند. سنگ های بزرگ کلیه ممکن است نیاز به مسکن‌های قوی و مداخله بیشتر داشته باشند چون می‌توانند باعث خونریزی، عفونت مجاری ادراری یا حتی آسیب به کلیه ها شوند. یکی از روش‌های درمانی رایج، سنگ‌شکنی با موج ضربه‌ای است که از امواج ضربه‌ای برای شکستن سنگ استفاده می‌کند.
