پیش دیابت یا دیابت نوع ۲

پیش دیابت یا دیابت نوع ۲

 

دیابت یکی از شایع‌ترین بیماری‌های متابولیک در جهان امروز است و روز به روز بر تعداد افراد مبتلا به آن افزوده می‌شود. در این میان، اصطلاح پیش‌دیابت و دیابت نوع ۲ بیش از سایر انواع دیابت مورد توجه قرار گرفته‌اند. بسیاری از افراد قبل از ابتلا به دیابت نوع ۲، یک دوره‌ی پیش‌ دیابت را تجربه می‌کنند؛ دوره‌ای که اگر به موقع تشخیص داده شود، می‌تواند با تغییر سبک زندگی، اصلاح تغذیه و ورزش منظم کنترل شود و از پیشرفت آن به دیابت جلوگیری گردد. در این ویدئو آموزشی توسط آقای دکتر علی جمشیدی فرد فوق تخصص غدد و متابولیسم به بررسی کامل پیش دیابت یا دیابت نوع ۲ علائم، دلایل، راه‌های پیشگیری و روش‌های درمان خواهیم پرداخت.

 

پیش‌ دیابت چیست؟

 

پیش‌ دیابت به حالتی گفته می‌شود که در آن سطح قند خون فرد بالاتر از حد طبیعی است، اما هنوز آنقدر بالا نیست که بتوان آن را به عنوان دیابت نوع ۲ تشخیص داد. این وضعیت یک هشدار جدی برای فرد محسوب می‌شود، چرا که نشان‌دهنده‌ی مقاومت انسولینی در بدن است. اگر در این مرحله اقدامی برای کنترل قند خون صورت نگیرد، احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ در چند سال آینده بسیار زیاد خواهد بود.

 

طبق آمار انجمن دیابت آمریکا، بیش از یک‌سوم بزرگسالان دچار پیش‌دیابت هستند اما بسیاری از آن‌ها از وضعیت خود بی‌خبرند. نکته مهم این است که پیش‌دیابت معمولاً علائم واضحی ندارد و اغلب تنها با آزمایش خون تشخیص داده می‌شود.

 

پیش دیابت یا دیابت نوع ۲

 

دیابت نوع ۲ چیست؟

 

دیابت نوع ۲ رایج‌ترین نوع دیابت در سراسر جهان است. در این بیماری، سلول‌های بدن نسبت به انسولین مقاومت پیدا می‌کنند یا لوزالمعده توانایی کافی برای تولید انسولین را از دست می‌دهد. نتیجه این اختلال، افزایش سطح گلوکز در خون است که در درازمدت می‌تواند آسیب‌های جدی به قلب، کلیه‌ها، چشم‌ها و اعصاب وارد کند. برخلاف دیابت نوع ۱ که معمولاً در کودکان و نوجوانان رخ می‌دهد و نیاز فوری به تزریق انسولین دارد، دیابت نوع ۲ اغلب در بزرگسالان میانسال یا مسن مشاهده می‌شود و به شدت با سبک زندگی ناسالم مانند رژیم غذایی پرکالری، کم‌تحرکی و اضافه وزن مرتبط است.

 

تفاوت پیش‌ دیابت یا دیابت نوع ۲

 

  • در پیش‌دیابت، قند خون بالاتر از حد طبیعی اما پایین‌تر از آستانه تشخیص دیابت است.
  • در دیابت نوع ۲، سطح قند خون به حدی بالا می‌رود که معیارهای پزشکی برای تشخیص بیماری کامل می‌شود.
  • پیش‌دیابت معمولاً بدون علائم مشخص است، در حالی که دیابت نوع ۲ می‌تواند با علائمی مانند پرنوشی، پرادراری، خستگی و تاری دید همراه باشد.
  • تغییر سبک زندگی در مرحله پیش‌ دیابت می‌تواند روند بیماری را معکوس کند، اما در دیابت نوع ۲ نیاز به درمان‌های دارویی و گاه انسولین وجود دارد.

 

علائم پیش‌دیابت و دیابت نوع ۲

 

علائم پیش‌ دیابت

 

  • معمولاً بدون علامت است
  • ممکن است فرد دچار اضافه وزن به ویژه در ناحیه شکم باشد
  • سطح قند خون ناشتا کمی بالاتر از حد طبیعی است (بین 100 تا 125 میلی‌گرم در دسی‌لیتر)

 

علائم دیابت نوع ۲

 

  • افزایش تشنگی و پرنوشی
  • پرادراری (ادرار بیش از حد)
  • احساس خستگی مداوم
  • تاری دید
  • کندی در بهبود زخم‌ها
  • عفونت‌های مکرر به خصوص در پوست و لثه

 

عوامل خطر پیش‌دیابت و دیابت نوع ۲

 

برخی افراد بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند. مهم‌ترین عوامل عبارتند از:

 

  • اضافه وزن و چاقی به‌ویژه چربی شکمی
  • سابقه خانوادگی دیابت نوع ۲
  • کم‌تحرکی و سبک زندگی نشسته
  • رژیم غذایی ناسالم پر از قندهای ساده، فست‌فود و چربی‌های مضر
  • سن بالای ۴۵ سال
  • ابتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) در زنان
  • سابقه ابتلا به دیابت بارداری
  • فشار خون بالا و کلسترول ناسالم

 

عوارض پیش‌دیابت و دیابت نوع ۲

 

اگر پیش‌دیابت کنترل نشود، به دیابت نوع ۲ تبدیل می‌شود و همین بیماری در صورت عدم مدیریت صحیح می‌تواند عوارض متعددی به همراه داشته باشد:

 

  • بیماری‌های قلبی و سکته مغزی
  • نارسایی کلیه و دیالیز
  • آسیب به اعصاب (نوروپاتی دیابتی)
  • مشکلات بینایی و کوری ناشی از رتینوپاتی دیابتی
  • زخم‌های مزمن پا و قطع عضو
  • افزایش خطر ابتلا به عفونت‌ها

 

پیش دیابت یا دیابت نوع ۲

 

راه‌ های تشخیص

 

برای تشخیص پیش‌دیابت یا دیابت نوع ۲، آزمایش‌های زیر انجام می‌شود:

 

  1. قند خون ناشتا (FBS):
    • طبیعی: کمتر از 100
    • پیش‌دیابت: بین 100 تا 125
    • دیابت: 126 یا بیشتر
  2. آزمایش هموگلوبین A1C:
    • طبیعی: کمتر از 5.7%
    • پیش‌دیابت: 5.7% تا 6.4%
    • دیابت: 6.5% یا بیشتر
  3. آزمایش تحمل گلوکز (OGTT):
    • طبیعی: کمتر از 140
    • پیش‌دیابت: 140 تا 199
    • دیابت: 200 یا بیشتر

 

روش‌های پیشگیری از دیابت نوع ۲

 

خبر خوب این است که پیش‌دیابت اغلب قابل بازگشت است. با ایجاد تغییرات ساده در سبک زندگی می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد:

 

  • کاهش وزن حتی به میزان 5 تا 7 درصد از وزن بدن
  • فعالیت بدنی منظم (حداقل 150 دقیقه ورزش هوازی در هفته مانند پیاده‌روی سریع یا شنا)
  • رژیم غذایی سالم شامل سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل و پروتئین‌های کم‌چرب
  • کاهش مصرف قند و نوشیدنی‌های شیرین
  • ترک سیگار
  • کنترل فشار خون و کلسترول

 

درمان دیابت نوع ۲

 

دیابت نوع ۲ نیاز به مدیریت مادام‌العمر دارد. درمان معمولاً شامل موارد زیر است:

 

  1. اصلاح سبک زندگی رژیم غذایی سالم و ورزش
  2. داروهای خوراکی مانند متفورمین، سولفونیل‌اوره‌ها و مهارکننده‌های DPP-4
  3. انسولین تراپی در مواردی که داروهای خوراکی کافی نباشند
  4. کنترل منظم قند خون با دستگاه گلوکومتر
  5. آموزش بیمار برای مدیریت بیماری و پیشگیری از عوارض

 

تغذیه مناسب برای پیش‌ دیابت و دیابت نوع ۲

 

یک برنامه غذایی سالم نقش کلیدی در کنترل قند خون دارد. توصیه‌ها شامل:

 

  • مصرف غلات کامل مانند برنج قهوه‌ای و نان سبوس‌دار
  • انتخاب منابع پروتئینی سالم مثل مرغ، ماهی و حبوبات
  • استفاده از چربی‌های مفید مانند روغن زیتون و آجیل‌ها
  • پرهیز از قند های ساده، شیرینی‌ها و نوشابه
  • تقسیم وعده‌های غذایی به ۵ یا ۶ وعده کوچک‌تر برای جلوگیری از نوسان قند خون

 

نقش ورزش در کنترل پیش‌دیابت و دیابت نوع ۲

 

فعالیت بدنی منظم باعث افزایش حساسیت سلول‌ها به انسولین می‌شود و به بدن کمک می‌کند قند خون را بهتر مدیریت کند. ترکیب ورزش‌های هوازی (مثل پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری) با تمرینات مقاومتی (مثل کار با وزنه) بهترین نتیجه را دارد.

 

زندگی با دیابت نوع ۲

 

دیابت نوع ۲ یک بیماری مزمن است، اما به معنای پایان زندگی سالم نیست. بسیاری از بیماران با پیروی از سبک زندگی سالم و مصرف منظم دارو می‌توانند یک زندگی عادی، فعال و طولانی داشته باشند. آموزش، آگاهی و پایبندی به توصیه‌ های پزشک مهم‌ترین کلید موفقیت در مدیریت این بیماری است.

 

جمع‌ بندی

 

پیش‌دیابت یک هشدار جدی برای ورود به دنیای دیابت نوع ۲ است، اما خوشبختانه در این مرحله هنوز می‌توان با تغییرات ساده‌ای در سبک زندگی جلوی پیشرفت بیماری را گرفت. در صورتی که به دیابت نوع ۲ مبتلا شدید، کنترل مداوم قند خون، تغذیه سالم، ورزش و استفاده از داروهای تجویز شده توسط پزشک، بهترین راه برای جلوگیری از عوارض خطرناک آن خواهد بود. دیابت نوع ۲ شاید بیماری مزمن باشد، اما با آگاهی و مدیریت درست می‌توان آن را تحت کنترل گرفت و از یک زندگی سالم و پویا لذت برد.

  • رنگ

  • حالت

  • نوع