نحوه صحیح تزریق انسولین

نحوه صحیح تزریق انسولین

 

تزریق انسولین یکی از مؤثرترین روش‌ها برای کنترل قند خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ و در برخی موارد دیابت نوع ۲ است. اما برای اینکه این دارو به‌درستی عمل کند، رعایت تکنیک صحیح تزریق بسیار اهمیت دارد. تزریق نادرست انسولین می‌تواند باعث نوسانات قند خون، کبودی، درد، لیپوهیپرتروفی (برآمدگی چربی زیر پوست) و کاهش تأثیر دارو شود. در این ویدئو آموزشی به ‌صورت کامل و گام‌ به ‌گام با نحوه صحیح تزریق انسولین توسط آقای دکتر مهریار خسروشاهی آشنا می‌شوید تا به شکلی ایمن و مؤثر، انسولین را وارد بدن کنید.

 

چرا یادگیری نحوه تزریق صحیح انسولین مهم است؟

 

  • اطمینان از جذب کامل دارو
  • کاهش خطر نوسانات قند خون
  • پیشگیری از عوارض پوستی و عضلانی
  • کاهش درد و سوزش ناشی از تزریق
  • افزایش کیفیت زندگی بیماران دیابتی

اگر انسولین به درستی تزریق نشود، ممکن است حتی با مصرف مقدار مناسب نیز قند خون کنترل نشود.

 

انواع روش‌های تزریق انسولین

 

تزریق انسولین به طور معمول به دو صورت انجام می‌شود:

  1. تزریق زیرجلدی با سرنگ یا قلم انسولین (Pen)
  2. استفاده از پمپ انسولین (برای برخی بیماران خاص)

در این مقاله تمرکز ما بر روش اول یعنی تزریق زیرجلدی با سرنگ یا قلم انسولین است که رایج‌ترین شیوه در میان بیماران دیابتی است.

 

نحوه صحیح تزریق انسولین

 

مراحل نحوه صحیح تزریق انسولین

 

  1. آماده‌سازی وسایل مورد نیاز

 

قبل از تزریق، وسایل زیر را آماده کنید:

  • قلم انسولین یا سرنگ + ویال انسولین
  • سوزن استریل (ترجیحاً یک‌بار مصرف)
  • پنبه یا گاز استریل
  • الکل طبی ۷۰٪ برای ضدعفونی
  • ظرف دفع سوزن مصرف‌شده
  1. شست‌وشوی دست‌ها

 

با آب و صابون دست‌های خود را کامل بشویید و خشک کنید. این کار از ورود باکتری به پوست یا انسولین جلوگیری می‌کند.

 

  1. انتخاب محل تزریق

 

انسولین باید در لایه چربی زیر پوست تزریق شود (نه داخل عضله). مناسب‌ترین محل‌های تزریق عبارتند از:

 

  • شکم (۲-۳ سانتی‌متر دور ناف)
  • قسمت بیرونی ران‌ها
  • قسمت پشتی بازوها
  • باسن (در صورت توانایی دسترسی)

 

نکته: همیشه محل تزریق را بچرخانید تا از ایجاد لیپوهیپرتروفی جلوگیری شود.

 

  1. ضدعفونی محل تزریق

 

یک تکه پنبه یا گاز استریل را به الکل آغشته کرده و محل انتخاب‌شده را تمیز کنید. اجازه دهید محل کاملاً خشک شود.

 

  1. تنظیم دوز انسولین

 

در قلم‌های انسولین، دوز مورد نظر را با چرخاندن پیچ مشخص کنید. در سرنگ، مقدار مناسب را با کشیدن دارو از ویال تنظیم کنید. حباب هوا را از داخل سرنگ یا سوزن خارج نمایید.

 

  1. تزریق انسولین

 

  • پوست محل تزریق را با دو انگشت کمی بکشید تا یک چین پوستی تشکیل شود.
  • سوزن را با زاویه ۹۰ درجه (یا در صورت لاغر بودن بدن، ۴۵ درجه) وارد پوست کنید.
  • به‌آرامی انسولین را تزریق کنید.
  • بعد از تزریق، سوزن را چند ثانیه در پوست نگه دارید (۵ تا ۱۰ ثانیه)، سپس آن را خارج کنید.
  • محل تزریق را ماساژ ندهید.

 

  1. دفع سوزن و وسایل استفاده‌شده

 

سوزن و سرنگ مصرف‌شده را در یک ظرف ایمن بیندازید و از استفاده مجدد خودداری کنید. این کار مانع از عفونت و آسیب‌های احتمالی می‌شود.

 

نکات طلایی برای تزریق مؤثر انسولین

 

  • انسولین باید در دمای مناسب (۲ تا ۸ درجه سانتی‌گراد) نگهداری شود.
  • از یخ‌زدگی یا قرار دادن انسولین در دمای بالا اجتناب کنید.
  • همیشه تاریخ انقضای انسولین را بررسی کنید.
  • در صورت تغییر محل تزریق، به جذب متفاوت دارو توجه داشته باشید.
  • استفاده از قلم انسولین، تزریق را راحت‌تر و دقیق‌تر می‌کند.
  • اگر محل تزریق قرمز، دردناک یا متورم شد، آن نقطه را برای مدتی استفاده نکنید و به پزشک اطلاع دهید.

 

نحوه صحیح تزریق انسولین

 

اشتباهات رایج در تزریق انسولین

 

  • تزریق در همان نقطه به‌صورت مکرر
  • عدم تعویض سوزن
  • تنظیم نکردن دوز دقیق
  • تزریق بدون ضدعفونی
  • نگهداری نادرست انسولین
  • تزریق در پوست آسیب‌دیده یا کبود شده

پرهیز از این اشتباهات کمک می‌کند تا اثر انسولین بهتر و پایدارتر باشد.

 

توصیه پایانی برای بیماران دیابتی

 

تزریق صحیح انسولین یکی از ارکان مهم مدیریت دیابت است. یادگیری و تمرین مداوم، استفاده از تجهیزات استاندارد، رعایت بهداشت، و مشورت با پزشک یا پرستار دیابت نقش بسیار مهمی در بهبود کیفیت زندگی شما دارند. اگر هنوز در تزریق انسولین تردید دارید یا درد و التهاب تجربه می‌کنید، از پزشک بخواهید روش صحیح را به شما آموزش دهد یا با یک متخصص آموزش دیابت مشورت کنید.

 

نتیجه‌گیری

 

تزریق انسولین فرآیندی ساده ولی بسیار مهم برای بیماران دیابتی است. رعایت مراحل و تکنیک‌های تزریق انسولین به شما کمک می‌کند تا قند خون‌تان را به‌خوبی کنترل کنید، از عوارض جانبی جلوگیری کرده و کیفیت زندگی خود را ارتقا دهید. با آگاهی و دقت در انجام این کار روزمره، گامی مهم در مسیر کنترل دیابت برمی‌دارید. اگر به دنبال آموزش دقیق‌تر، ویدیوهای آموزشی یا محصولات مرتبط با دیابت مانند قلم انسولین، سرنگ و سوزن مخصوص هستید، می‌توانید از فروشگاه‌های معتبر یا داروخانه‌های آنلاین کمک بگیرید.

 

پرسش و پاسخ

 

1. چند بار در روز باید انسولین تزریق شود؟

بسته به نوع دیابت و انسولین تجویزشده، پزشک ممکن است بین یک تا چند بار در روز تزریق را توصیه کند. برخی بیماران نیاز به تزریق انسولین سریع‌اثر قبل از غذا و انسولین طولانی‌اثر در شب دارند.

2. آیا تزریق انسولین دردناک است؟

اگر از سوزن نازک، زاویه صحیح و محل مناسب استفاده شود، تزریق درد چندانی ندارد. استفاده از قلم انسولین معمولاً راحت‌تر از سرنگ است.

3. آیا می‌توان انسولین را داخل عضله تزریق کرد؟

خیر. انسولین باید به بافت چربی زیر پوست تزریق شود. تزریق داخل عضله باعث جذب سریع و کنترل‌نشده انسولین می‌شود.

  • رنگ

  • حالت

  • نوع