تغییر شکل ناخن پا در افراد دیابتی
دیابت یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن است که می‌تواند بخش‌های مختلف بدن از جمله پا و ناخن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. یکی از مشکلاتی که بسیاری از بیماران دیابتی با آن مواجه هستند، تغییر شکل ناخن پا است. این عارضه نه تنها می‌تواند موجب ناراحتی و درد شود، بلکه در صورت عدم مراقبت صحیح، ممکن است به زخم پای دیابتی و عفونت‌های خطرناک منجر شود. در این ویدئو آموزشی به بررسی تغییر شکل ناخن پا در افراد دیابتی توسط آقای دکتر جمال میرزایی فوق تخصص عفونی می‌پردازیم.
تغییر شکل ناخن پا چیست؟
تغییر شکل ناخن پا در افراد دیابتی به معنای هر نوع تغییر در ساختار، رنگ، ضخامت یا رشد ناخن‌هاست. این تغییرات می‌توانند نشانه‌ای از مشکلات زمینه‌ای مانند گردش خون ضعیف، آسیب عصبی یا عفونت های قارچی باشند. از آنجا که بیماران دیابتی بیشتر در معرض مشکلات پا هستند، توجه به سلامت ناخن‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.
چرا دیابت روی ناخن پا تأثیر می‌گذارد؟
افراد مبتلا به دیابت به دلایل زیر بیشتر در معرض تغییر شکل ناخن‌های پا هستند:
۱. کاهش جریان خون
دیابت باعث باریک شدن رگ‌های خونی در پاها می‌شود و همین موضوع، باعث کاهش اکسیژن‌رسانی و مواد مغذی به ناخن‌ها خواهد شد. در نتیجه ناخن‌ها شکننده، بدشکل یا تغییر رنگ می‌دهند.
۲. نوروپاتی محیطی
آسیب اعصاب محیطی یا نوروپاتی، یکی از شایع‌ترین عوارض دیابت است که باعث کاهش حس در پاها می‌شود. وقتی فرد حس درد یا فشار را احساس نمی‌کند، ممکن است آسیب‌هایی به ناخن وارد شود که بدون اطلاع باقی مانده و به تدریج تغییر شکل پیدا کند.
۳. عفونت‌های قارچی و باکتریایی
افزایش قند خون محیطی مناسب برای رشد قارچ‌ها و باکتری‌هاست. ناخن‌های پا در بیماران دیابتی مستعد ابتلا به قارچ ناخن (onychomycosis) هستند که باعث زردی، ضخامت و تغییر شکل ناخن می‌شود.
علائم رایج تغییر شکل ناخن در بیماران دیابتی
انواع شایع تغییر شکل ناخن در دیابت
۱. ناخن قارچی (Onychomycosis)
بیماران دیابتی بیشتر مستعد ابتلا به قارچ ناخن هستند. این عفونت باعث ضخیم شدن، زرد شدن و شکنندگی ناخن‌ها می‌شود. اگر درمان نشود، ممکن است باعث تخریب کامل ناخن و گسترش عفونت شود.
۲. ناخن فرورونده (Ingrown Toenail)
در این حالت، لبه‌های ناخن به داخل پوست فرو می‌روند و باعث درد، التهاب و عفونت می‌شوند. بیماران دیابتی به دلیل کاهش حس پا، ممکن است این مشکل را دیر تشخیص دهند.
۳. تغییر رنگ ناخن
ناخن ممکن است به رنگ‌های زرد، قهوه‌ای، یا حتی سیاه تغییر کند. این وضعیت می‌تواند نشانه‌ای از خونریزی زیر ناخن یا عفونت باشد.
۴. ناخن قاشقی (Koilonychia)
در این حالت ناخن حالت مقعر یا قاشق‌مانند پیدا می‌کند که می‌تواند نشانه‌ای از کم‌خونی یا اختلالات دیگر مرتبط با دیابت باشد.
چرا تغییر شکل ناخن در دیابت خطرناک است؟
در یک فرد سالم، تغییر شکل ناخن ممکن است فقط یک مشکل زیبایی باشد. اما در فرد مبتلا به دیابت، این تغییرات می‌توانند زمینه‌ساز عفونت‌های جدی و حتی زخم‌های دیابتی شوند. کاهش حس پا و اختلال در گردش خون باعث می‌شود که فرد متوجه آسیب‌ها نشود و عفونت به‌سرعت گسترش یابد. در موارد پیشرفته، این عفونت‌ها می‌توانند به قطع عضو منجر شوند.
پیشگیری از تغییر شکل ناخن در بیماران دیابتی
۱. بررسی منظم پاها
روزانه پاها و ناخن‌ها را بررسی کنید تا هرگونه تغییر رنگ، ضخامت یا آسیب احتمالی را سریع تشخیص دهید.
۲. رعایت بهداشت ناخن‌ها
ناخن‌ها را همیشه تمیز و خشک نگه دارید. از مرطوب ماندن بین انگشتان پا جلوگیری کنید تا از رشد قارچ‌ها پیشگیری شود.
۳. کوتاه کردن صحیح ناخن‌ها
ناخن‌ها را صاف و نه خیلی کوتاه بگیرید. از گوشه‌گیری ناخن‌ها بپرهیزید، چون می‌تواند باعث فرو رفتن آنها در پوست شود.
۴. استفاده از کفش و جوراب مناسب
کفش‌های تنگ یا نامناسب می‌توانند به ناخن‌ها آسیب وارد کنند. از کفش‌های راحت و دارای فضای مناسب برای انگشتان پا استفاده کنید.
۵. کنترل قند خون
حفظ سطح قند خون در محدوده طبیعی یکی از مهم‌ترین راه‌های جلوگیری از عوارض ناخن و پوست در بیماران دیابتی است.
۶. مراجعه به پزشک یا پدیاتریست
در صورت مشاهده هرگونه تغییر مشکوک، بدون تأخیر به پزشک یا متخصص مراقبت از پای دیابتی مراجعه کنید. برخی از مراکز درمانی دارای کلینیک‌های تخصصی پای دیابتی هستند.
روش‌های درمانی تغییر شکل ناخن در دیابت
بسته به علت ایجاد تغییر شکل، راه‌های درمان متفاوت است:
درمان قارچ ناخن
درمان ناخن فرورونده
مراقبت در منزل
نتیجه‌گیری
تغییر شکل ناخن پا در افراد دیابتی یک هشدار جدی است که نباید نادیده گرفته شود. این مشکل می‌تواند از یک ناراحتی ساده به یک عفونت پیچیده و خطرناک تبدیل شود. با رعایت بهداشت فردی، بررسی روزانه پاها، کنترل سطح قند خون و مراجعه به پزشک در صورت مشاهده علائم، می‌توان از بسیاری از این مشکلات جلوگیری کرد.
