میخچه یا زگیل

یکی از مشکلات شایع در پاهای افراد دیابتی، بروز ضایعات پوستی مانند میخچه یا زگیل است. اما نکته مهم اینجاست: تشخیص درست بین میخچه و زگیل برای افراد دیابتی حیاتی است. چرا؟ چون درمان اشتباه یا بی‌توجهی می‌تواند منجر به زخم پای دیابتی، عفونت‌ های خطرناک و حتی قطع عضو شود. در این ویدئو اهمیت تشخیص تفاوت میخچه و زگیل برای درمان افراد دیابتی را توضیح می‌دهیم و می‌گوییم که چرا این تشخیص برای افراد مبتلا به دیابت اهمیت ویژه‌ای دارد.

 میخچه چیست؟

میخچه (Corns) ضایعاتی کوچک، گرد و سفت هستند که در اثر فشار یا سایش مداوم به وجود می‌آیند. این حالت معمولاً در نقاطی از پا مثل روی انگشتان یا کنار پاشنه ظاهر می‌شود.

مشخصات میخچه:

• شکل گرد و مرکزی
• پوست سفت و زردرنگ
• دردناک هنگام فشار دادن
• در نواحی که کفش فشار زیادی وارد می‌کند.

چرا دیابتی‌ها بیشتر دچار میخچه می‌شوند؟

افراد دیابتی معمولاً دچار اختلال در حس پا هستند (نوروپاتی محیطی). این باعث می‌شود متوجه فشار یا سایش طولانی مدت نشوند. همچنین گردش خون ضعیف‌تر، احتمال تشکیل و مزمن شدن میخچه را بالا می‌برد.

زگیل چیست؟

زگیل (Wart) نوعی ضایعه پوستی است که در اثر عفونت ویروسی (ویروس HPV) به وجود می‌آید. این نوع زائده بیشتر در کف پا، دست‌ها یا انگشتان دیده می‌شود.

مشخصات زگیل:

• سطح زبر یا ناهموار
• گاهی نقاط سیاه کوچک (رگ‌های خونی خشک‌شده)
• معمولاً بدون درد (مگر هنگام فشار زیاد)
• ممکن است به اطراف گسترش پیدا کند

خطر زگیل در دیابت:

در افراد دیابتی، به دلیل ضعف سیستم ایمنی، زگیل‌ها ممکن است بیشتر پخش شوند یا دیرتر درمان شوند. همچنین اگر زگیل کف پا درمان نشود، ممکن است به زخم یا ترک‌های عمیق تبدیل شود.

چگونه زگیل یا میخچه را در پای دیابتی تشخیص دهیم؟

تشخیص قطعی باید توسط پزشک یا متخصص پوست یا پای دیابتی انجام شود. اما چند نشانه مهم می‌توانند به شما کمک کنند تا تفاوت را حدس بزنید:

• اگر هنگام فشار مستقیم درد حس می‌کنید → احتمال زیاد میخچه است.
• اگر زائده دارای سطحی زبر با نقاط سیاه است → احتمال زیاد زگیل است.
• اگر ضایعه بیشتر شد یا پخش شد → احتمال زگیل بیشتر است.
• اگر مدتی بعد از پوشیدن کفش تنگ به وجود آمد → بیشتر احتمال میخچه وجود دارد.

چرا تشخیص درست در افراد دیابتی مهم است؟

دیابت می‌تواند روند درمان زخم‌ها را به شدت کند کرده و بدن را نسبت به عفونت‌ها آسیب‌پذیرتر کند. به همین دلیل:

• اگر میخچه درمان نشود، می‌تواند به زخم و عفونت تبدیل شود.
• اگر زگیل به درستی درمان نشود، ممکن است گسترش پیدا کرده و ناحیه وسیع‌تری از پا را درگیر کند.
• برخی درمان‌های زگیل مثل محلول‌های اسیدی برای دیابتی‌ها خطرناک هستند و می‌توانند سوختگی و زخم‌های جدی ایجاد کنند.

اگر زگیل فرد دیابتی به اشتباه میخچه تشخیص داده شود چه میشود؟

اگر زگیل در فرد دیابتی به اشتباه به عنوان میخچه تشخیص داده شود، ممکن است عواقب جدی و گاه خطرناکی به همراه داشته باشد. در ادامه توضیح می‌دهم چه اتفاقاتی ممکن است رخ دهد:

 1. استفاده از درمان‌های نامناسب و خطرناک

درمان‌های معمول میخچه شامل استفاده از اسید سالیسیلیک، سنگ پا یا تراشیدن دستی است. اما این روش‌ها برای دیابتی‌ها، خصوصاً اگر زائده زگیل باشد، بسیار خطرناک‌اند:

• ممکن است باعث زخم سطحی یا عمیق شود.
• به دلیل ضعف در ترمیم زخم در بیماران دیابتی، این زخم می‌تواند عفونی شود.
• عفونت‌های پوستی در دیابتی‌ها می‌توانند به سرعت گسترش پیدا کنند و حتی منجر به سلولیت، قانقاریا یا قطع عضو شوند.

 2. گسترش ویروسی زگیل

زگیل توسط ویروس HPV ایجاد می‌شود. اگر به عنوان میخچه در نظر گرفته شود، معمولاً هیچ اقدام ضدویروسی انجام نمی‌شود. در نتیجه:

• ویروس در پوست باقی مانده و ممکن است به نقاط دیگر پا یا بدن سرایت کند.
• زگیل‌ها ممکن است تکثیر شده و مزمن شوند.
• در بعضی موارد، زگیل‌ها به شکل خوشه‌ای در کف پا ظاهر می‌شوند که درمان آن بسیار سخت‌تر است.

تأخیر در درمان درست

وقتی زگیل به اشتباه میخچه تشخیص داده می‌شود، بیمار زمان طلایی برای درمان مؤثر را از دست می‌دهد. این تأخیر باعث می‌شود:

• زگیل‌ها عمق بیشتری بگیرند یا مقاوم‌تر به درمان شوند.
• درمان‌های ساده دیگر جواب ندهند و نیاز به مداخلات جدی‌تر مانند لیزر یا جراحی موضعی شود.

افزایش احتمال زخم مزمن

در صورتی که فرد دیابتی با زگیل (که به اشتباه میخچه فرض شده) با ابزارهای خانگی یا روش‌های فشاری برخورد کند، احتمال دارد پوست ترک بخورد یا زخم باز شود. این زخم در افراد دیابتی:

• کند التیام می‌یابد
• بیشتر در معرض عفونت‌های باکتریایی یا قارچی است
• و ممکن است به زخم مزمن یا اولسر دیابتی تبدیل شود

اقدامات مراقبتی برای پیشگیری و درمان

1. معاینه منظم پا

اگر دیابت دارید، هر روز پاهای خود را بررسی کنید. هر گونه تغییر در پوست، زائده، درد یا تغییر رنگ باید جدی گرفته شود.

2. استفاده از کفش مناسب

کفش‌های تنگ یا پاشنه‌دار باعث افزایش فشار و ایجاد میخچه می‌شوند. کفش راحت با کفی نرم و مناسب انتخاب کنید.

3. به هیچ وجه زائده‌ها را در خانه برندارید

هرگز با تیغ، قیچی یا سنگ پا اقدام به برداشتن میخچه یا زگیل نکنید. این کار می‌تواند باعث خونریزی و عفونت شود.

4. مراجعه به متخصص پا (پودیاتریست)

افراد دیابتی باید برای هر زائده‌ای روی پا به پزشک مراجعه کنند، نه داروخانه یا درمان‌های خانگی.

درمان‌های رایج ولی محتاطانه

برای میخچه: گاهی با ابزار خاص توسط پزشک برداشته می‌شود.

برای زگیل: درمان با لیزر، نیتروژن مایع یا داروهای خاص توسط متخصص انجام می‌شود.

هیچ‌یک از درمان‌های زگیل یا میخچه بدون مشورت پزشک برای دیابتی‌ها توصیه نمی‌شود.

نتیجه‌گیری

تشخیص بین زگیل یا میخچه در افراد دیابتی فقط یک نکته علمی ساده نیست؛ موضوعی مهم و حیاتی برای جلوگیری از زخم، عفونت و قطع عضو است. تفاوت‌های آن‌ها را بشناسید و در صورت مشاهده هر نوع زائده روی پا، حتماً با پزشک مشورت کنید.