دانه های کنجد ممکن است که کوچک باشند اما مزایای زیادی برای سلامتی دارند. دانه کنجد از گیاه کنجد گرفته شده است و یکی از قدیمی ترین گیاهان روغنی در جهان محسوب می شود. بسیار مقاوم است و میتواند در انواع شرایط آب و هوایی رشد کند. این دانه ها بسیار کوچک هستند، حدود 2 میلی متر عرض و 3 تا 4 میلی متر طول دارند در اصل آنها بومی هند و قسمتی از آفریقا بوده اند ، اگر چه اکنون بسیاری از کشور های دیگر نیز آنها را به خوبی کشت میکنند. اگر چه این دانه ها روغنی است، اما محتوای چربی آنها تا حد زیادی سالم است به همین دلیل یکی از روغن های سالم برای پخت و پز در سراسر جهان استفاده میشود. دانه های کنجد را میتوان بدون پوست یا با پوست تهیه کرد
کنجد گیاهی گلدار و از رده‌ی دولپه‌ای‌هاست. دانه‌های کنجد حاوی روغن بسیار باارزشی هستند. این دانه‌ها ۵۵ درصد چربی و ۲۰ درصد پروتئین دارند و به همین دلیل یک منبع بسیار غنی از اسیدهای چرب ضروری و بعضی از اسیدهای آمینه محسوب می‌شوند دانه‌های کنجد دارای ۵۰ تا ۶۰ درصد روغن و دو آنتی‌اکسیدان بسیار مفید از خانواده‌ی لیگنان‌ها به نام‌های سسامین و سسامولین هستند. روغن کنجد نیز دو ترکیب فنولیک دیگر به نام‌های سسامول و سسامینول دارد که در فرایند تصفیه تشکیل می‌شوند
مطالعات جدیدی که روی فیتونوترینت‌‌های موجود در دانه‌های کنجد، مخصوصا اسیدهای چرب و آنتی‌اکسیدان‌ها صورت گرفته است، نشان می‌دهد که دانه‌ها و روغن کنجد، دارای عملکرد فیتواستروژنی هستند و تا حدود بسیار زیادی می‌توانند کلسترول را کاهش بدهند. دانه‌های کنجد تقریبا در میان تمام مغزها، دانه‌ها، حبوبات و غلات، بیشترین فیتواسترول‌های کاهنده‌ی کلسترول را دارند. فیتواسترول‌ها، ترکیباتی هستند که از نظر ساختاری به کلسترول شباهت دارند. آنها در سیستم گوارش، جای کلسترول را می‌گیرند و به این ترتیب جذب کلسترول در روده‌ها را کاهش می‌دهند. برخی پژوهش‌ها نشان داده است که در بین ۲۷ نوع مغز و دانهی مختلف، دانه‌های کنجد (همراه با آرد مغز گندم)، بیشترین فیتواسترول را دارند
تحقیقات نشان داده است که لیگنان‌ها به بهبود وضعیت چربی‌ها کمک میکنند و در تنظیم کلسترول و فشار خون موثرند. لیگنان‌ها سِرم خون و سطح کلسترول کبد را پایین می‌آورند و به‌طور طبیعی باعث کاهش کلسترول می‌شوند، به همین دلیل گاهی پژوهشگران مواد شیمیایی موجود در دانه‌های کنجد را عامل هیپوکلسترولمی می‌دانند. مشخص شده است که مصرف پنجاه گرم پودر دانه‌های کنجد به‌مدت پنج هفته، تاثیرات مثبتی روی سطح کلی کلسترول، کلسترول LDL، نسبت LDL به HDL و وضعیت آنتیاکسیدانی دارد
روغن کنجد را یک ضد فشار خون قوی می‌دانند چون میتواند به تنظیم فشار خون کمک کند. در سال ۲۰۰۶ پژوهشی به‌منظور بررسی تاثیر مصرف روغن کنجد انجام و مشخص شد که کنجد یک خوراکی طبیعی و بسیار مفید است که میتواند فشار خون را پایین بیاورد. محققان بعد از پیگیری نشانه‌های مختلف در ۳۲ بیمار مبتلا به فشار خون که در سنین ۳۵ تا ۶۰ سال قرار داشتند و روغن کنجد را به‌عنوان تنها روغن خوراکی مصرفی‌شان به‌مدت ۴۵ روز استفاده کرده بودند، دریافتند روغن کنجد در کاهش فشار خون، کاهش پراکسیددار شدن لیپید و افزایش وضعیت آنتیاکسیدانی در بیشتر این بیماران موثر بوده است
پژوهش‌ها نشان می‌دهند کنجد میتواند روی تولید هورمون‌های جنسی تاثیر مثبتی بگذارد چون موجب سوخت‌وساز بهتر اسیدهای چرب خصوصا در خانم‌های یایسه میشود هضم کنجد تأثیر مثبتی بر چربی‌های خون و وضعیت آنتیاکسیدانی در زنان بزرگسال دارد که درنهایت هورمون‌های جنسی را تحت تاثیر مثبت قرار می‌دهد. سسامین که یکی از لیگنان‌های کنجد است، توسط میکروفلورای روده‌ای به انترولاکتون تبدیل میشود که یک ترکیب فیتواستروژنی با عملکرد شِبه استروژنی بالاست. علاوه بر این، سسامین منجر به فعالیت متابولیسمی داخل روده‌ای میشود که مشابه همین عملکرد در لیگنان‌های تخم کتان هم یافت شده است در این تحقیقات ۲۶ خانم یائسه طی یک دوره‌ی پنج هفته‌ای، روزانه ۵۰ گرم پودر دانهی کنجد مصرف کردند و تاثیر کنجد روی هورمون‌های جنسی، میزان اکسیداسیون و چربی آنها مورد بررسی قرار گرفت. پس از ۵ هفته، بهبودهایی در پیوندهای هورمون‌های جنسی سِرم در آنها مشاهده شد و همچنین سطح کلی کلسترول‌شان کاهش و وضعیت آنتی‌اکسیدانی‌شان هم بهتر شده بود. دانه‌های کنجد به‌دلیل غنی بودن از مواد مغذی مهم، پروتئین و چربی‌ها، برای بارداری سالم نیز یک غذای فوق‌العاده محسوب می‌شوند
دانه‌های کنجد همچون تخم کتان، سرشار از لیگنان پستانداران هستند. لیگنان‌های پستانداران که به آنها انترولاکتون و انترودیول می‌گویند توسط میکروفلورا در روده‌ی بزرگ تولید می‌شوند. تحقیقات جدید نشان داده است که این لیگنان‌ها دارای خواص ضدسرطانی هستند و می‌توانند از سرطان روده بزرگ و سرطان سینه پیشگیری کنند تاثیر مصرف ۲۵ گرم دانه‌های سبوسدار کتان و کنجد را در زنان یایسه که در سلامت کامل بودند، طی یک دوره‌ی چهار هفته‌ای مورد بررسی قرار داد. نتایج تست ادرار نشان داد زنانی که این دانه‌ها را مصرف کرده بودند، میزان لیگنان‌های پستانداران در بدن آنها افزایش یافته بود. با توجه به این نتایج، معلوم میشود هر دوی این دانه‌ها توسط میکروفلورا در روده‌ی بزرگ، به‌طور موثر به انترولاکتون و انترودیول تبدیل شده‌اند و می‌توانند از اکسیداسیون و ابتلا به سرطان روده‌ی بزرگ پیشگیری کنند
یکی از خواص کنجد، چربی سوزی آن است. چربی‌ها با ارسال پیام‌هایی به مغز، در ترشح هورمون‌هایی که به ما احساس سیری می‌دهند، نقش دارند. اساسا، چربی‌های سالم با کاهش گرلین یا همان هورمون گرسنگی، چربی سوزی را بیشتر میکنند. ترکیبات فیتوشیمیایی خاصی که در دانه‌های کنجد وجود دارند و بخشی از خانواده‌ی لیگنان‌ها هستند، برای افزایش سوخت وساز بدن و افزایش چربی سوزی سودمندند. مطالعه‌ای که روی حیوانات انجام شد نشان می‌دهد دانه‌های کنجد می‌توانند به‌عنوان یک خوراکی چربی سوز بسیار عالی عمل کنند چون لیگنان‌ها مکانیسم‌های مهم کبد را تقویت میکنند. این لیگنان‌ها می‌توانند با افزایش فعالیت آنزیم‌های گوناگون کبد که مسئول تجزیه‌ی اسیدهای چرب هستند، چربی سوزی را افزایش بدهند. به همین دلیل است که امروزه مکمل های غذایی متعددی برای چربی سوزی یا بدنسازی در بازار وجود دارند که حاوی عناصر فعال مشتق‌شده از دانه‌های کنجد هستند. البته همیشه بهترین کار این است که از منابع غذایی طبیعی بهره‌مند شویم و از مصرف قرص‌های فرآوری‌شده که می‌توانند خطرناک باشند، اجتناب کنیم
لیگنان‌های دانه‌های کنجد، ترکیبات مهمی هستند که فعالیت آنتیاکسیدانی دارند و از این رو به جذب ویتامین E و سایر مواد شیمیایی گیاهی کمک میکنند. به‌طورکلی، شما برای جذب ویتامین‌ها و مواد محلول در چربی مانند ویتامین A، ویتامین D و بسیاری از انواع آنتی‌اکسیدان‌ها، به اسیدهای چرب نیاز دارید. مصرف چربی‌های سالمی مانند دانه‌های کنجد، روغن کنجد یا کره‌ی کنجد به‌همراه وعده‌‌های غذایی، میتواند به شما کمک کند تا مواد مغذی را به‌خوبی جذب و از آنها استفاده کنید
