این روزها زیاد نام پروبیتیک را میبینیم و میشنویم از زبان دکتر، دوست، آشنا یا روی بیلبوردها و در تبلیغات. همه از خواص محصولات پروبیوتیک تعریف و مصرف آنها را توصیه میکنند. اما آیا میدانید پروبیوتیک چیست و در چه غذاهایی وجود دارد
پروبیوتیکها باکتریها و مخمرهایی هستند که برای سلامتی بدن به ویژه برای سیستم گوارش مفیدند. معمولا باکتری ما را یاد بیماری میاندازد، اما بدن ما پر از باکتری است، هم باکتریهای خوب و هم باکتریهای بد. پروبیوتیکها در دستهی خوبها هستند زیرا برای سلامتی اندام شکمی بسیار مفیدند پروبیوتیکها در بدن ما به طور طبیعی یافت میشوند. برخی غذاها و مکملها هم دارای مواد پروبیوتیک هستند. با این حال تا پیش از نیمهی دهه ۹۰ میلادی مردم کمتر به دنبال شناخت پروبیوتیکها و فواید آن بودند امروز، پزشکان پروبیوتیکها را برای رفع مشکلات گوارشی توصیه میکنند و به خاطر این شهرت نویافتهشان، آنها را در همه جور خوراکی از ماست گرفته تا شکلات پیدا میکنید
پروبیوتیکها شامل باکتریهای گوناگونی با مزیتهای متعدد هستند، اما دو گونهی اصلی پروبیوتیکها، لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم هستند. بهتر است از پزشکتان بپرسید کدام نوع برای شما مفیدتر است لاکتوباسیلوس که شناختهشدهترین نوع پروبیوتیکها است، در ماست و دیگر غذاهای تخمیریافته وجود دارد. زیرگونههای مختلف آن در درمان اسهال مؤثرند و همچنین برای افرادی که قادر به هضم لاکتوز موجود در شیر نیستند، مفید هستند بیفیدوباکتریوم که در انوع محصولات لبنی یافت میشود برای کاهش عوارض سندرم روده تحریکپذیر (IBS) و برخی مشکلات دیگر مفید است
پروبیوتیک از طریق جایگزینی یا استقرار در بخشی از بدن میزبان، تغییراتی ایجاد میکند که باعث اعمال اثرات مفید همچون مهار بیماریهای مختلف،کنترل سرطان و تعدیل سیستم ایمنی، بر سلامت میشود. تحقیقات نشان میدهد پروبیوتیکها از طریق مکانیزمهای مختلف تاثیرات قابلتوجهی روی سلامت دارد.البته محصولات غذایی پروبیوتیک متنوعی در بازار وجود دارد که روی آنها برچسب پروبیوتیک درج شده است. از این محصولات میتوان به انواع فرآوردههای لبنی مثل ماست و دوغ کفیر اشاره کرد. همچنین محصولات غذایی غیر لبنی مانند نان و غلات، بیسکوییت، نوشیدنی و بسیاری از محصولات متنوع غذایی در کنار مواد غذایی معمولی در دسترس مصرفکنندگان است
ماست حاوی باکتری های مفید متنوعی می باشد که می تواند دیابت نوع 2، بیماری های قلبی عروقی ، آلرژی ها و مشکلات تنفسی و همچنین سلامت دندان و استخوان را بهبود ببخشد دیگر مواد غذایی مثل شیر، پنیر نرم ، نان ، سویا ، سبزیجات و خیار نیز حاوی پروبیوتیک می باشند
کفیر موجود در شیر گاو حاوی پروبیوتیک بالایی می باشد و همچنین در غلات نیز وجود دارد که حاوی پروبیوتیک های مخمری است و همچنین می تواند عفونت ها، مشکلات گوارشی و استخوانی را بهبود ببخشد
این ماده حاوی لاکتیک اسید می باشد که یکی از قدیمی ترین غذاهای سنتی در کشورهای مختلف مخصوصا اروپا می باشد. این غذا علاوه بر فیبر بالا حاوی آهن ، ویتامین سی، ب و کا می باشد
کیمچی یک غذای معروف کره ای و بسیار تند است که در آن از سبزیجات مختلفی مثل کلم استفاده شده و ادویه آن سیر، زنجبیل ، فلفل تند و نمک می باشد . کیمچی همچنین حاوی باکتری لاکتیک اسید است که گوارش فرد را بهبود می بخشد
چای سبز نیز یکی از نوشیدنی های مفید حاوی باکتری و مخمر است که در بسیاری از نقاط جهان مصرف می شود و حاوی پروبیوتیک بالایی می باشد
خیار شور به خیاری گفته می شود که درون آب و نمک قرار گرفته است و حاوی باکتری لاکتیک اسید می باشد که می تواند سیستم گوارشی را بهبود ببخشد . این ماده کالری پایینی دارد و حاوی مواد مغذی ضروری و ویتامین کا می باشد
کسانی که به مدت ۳ ماه، به صورت روزانه ۲ فنجان از این نوع ماستهای غنی شده مصرف میکنند، بدنشان سلولهای ایمنی بیشتری تولید میکند. باکتریهای مفید موجود در این ماستها باعث میشود مواد مغذی به درستی جذب بدن شود و دستگاه گوارش را قوی میکند. همه این عوامل باعث میشود سیستم ایمنی بدن قوی شود
ماستهای پربیوتیکی در کاهش کلسترول بدن بسیار موثر هستند. این نوع ماست به دلیل ارگانیسمهای فعال و زنده موجب سنتز کلسترول کبد و همچنین کاهش اسیدهای صفراوی میشوند که در نهایت منجر به کاهش کلسترول خواهند شد
ماستهای غنی شده، سرشار از ویتامینهای مانند کلسیم، پپتیدهای بیولوژیک، ویتامین کا و اسیدهای آمینهای بنام تریپوفان است که باعث ذخیره و جذب منیزیم و کلسیم میشود و سیستم عصبی را تقویت میکند
فرآوردههای لبنی پروبیوتیکی مانند ماست که غنی شده از ویتامینها و باکتریهای مفید هستند، جای خود را در سبد غذایی مردم برای مصرف روزانه پیدا کردهاند. این نوع ماستهای غنی شده دارای خواص بسیار فراوانی هستند، اما زیادهروی در مصرف آنها مانند هر مواد غذایی دیگر عوارضی را در پی دارد. باوجود این، با توجه به تحقیقاتی که تا به امروز انجام شده است، عوارض زیادی از مصرف این نوع ماستها گزارش نشده است در موارد محدوی مصرف این نوع از ماستها برای عدهای از افراد حساسیتها و دردهای کوتاه مدتی را در پی داشته است. در این قسمت به چند مورد از این عوارض اشاره میشود تا بتوانید بر مصرف این ماده غذایی چه به عنوان دارو و چه به عنوان مکمل کنترل بهتری داشته باشید
مصرف ماستهای پروبیوتیکی بر روده و دستگاه گوارش تاثیر فراوانی دارد. گاهی اوقات در ابتدای مصرف این نوع ماست ممکن است دچار نفخ شکم، گرفتگی یا احساس پری بیش از حد داشته باشید. این علائم بعد از یک یا دو هفته از آغاز مصرف پروبیوتیکها فروکش میکنند و افرادی محدودی تا به حال این نشانهها را تجربه کردهاند. اگر این علائم برای شما آزار دهنده است بهتر است مقدار مصرفی روزانهتان را به کمتر از مقداری که توصیه شده است کاهش دهید. با این کار دستگاه گوارش به آرامی با ورود باکتریهای جدید تنظیم میشود
موارد بسیار کمی از بروز قرمزی یا خارش پوست در اثر مصرف ماستهای پروبیوتیک و دیگر محصولات غنی شده از این نوع باکتری مشاهده شده است که این نوع حساسیت نیز، برای برخی از بیماران مبتلا به سندروم روده تحریکپذیر پیش آمده است. اگر با شروع مصرف یک محصول پروبیوتیکی مانند ماست پوست به طور ناگهانی دچار حساسیت و خارش شد، یک پاسخ طبیعی بدن میباشد که پس از چند روز برطرف میشود. اگر مشکل از تحمل شما بیشتر است، مصرف این نوع ماست غنیشده را متوقف کرده و در صورت نیاز با پزشک مشورت کنید