دیابت یک بیماری است که این روزها معمولا در بزرگسالان و همچنین کودکان و نوجوانان دیده می شود. اکثر اوقات، اگر یکی یا هر دو والدین به دیابت مبتلا باشند کودکان آنها هم ممکن است در دوره ای از زندگی به دیابت مبتلا شوند. این بسیار رایج است و مردم فکر می‌کنند دیابت خانوادگی است.

مانند بسیاری از بیماری ها ، توارث و عوامل ژنتیک در ایجاد دیابت دخیل هستند اما میزان تاثیر این عامل ، در هر دو نوع دیابت به یک میزان نیست . برای آشکار شدن نقش ارث در دیابت ، همچنین تفاوت تاثیربر دو نوع آن به ذکر آمار مختصری می پردازیم. اگر یکی از دوقلوهای یکسان مبتلا به دیابت نوع 1 شود ، احتمال اینکه دیگری مبتلا شود حدود 50 درصد می باشد به علاوه خطر بروز دیابت در بستگان درجه اول فرد مبتلا حدود 10 برابر دیگران است. اگر کسی خواهر یا برادرش مبتلا به دیابت نوع 1 باشد احتمال دیابت نوع1 در او 5 درصد است.

اگر کسی مادرش دیابت نوع1 داشته باشد احتمال ابتلای او 3 درصد است و اگر پدرش مبتلا باشد احتمال ابتلای او 6 درصد می شود. بد نیست بدانیم که بر اساس همین همین آمار احتمال دیابت نوع1 در فردی که سابقه دیابت در پدر،مادر، خواهر و برادر را نمی دهد حدود 2 در هزار است . اگر یکی از دوقلوهای همسان در سنین میانسالی مبتلا به دیابت نوع 2 شود ، دیگری به احتمال 80 درصد مبتلا خواهد شد.به علاوه اگر کسی دارای پدر یا مادر مبتلا به دیابت نوع 2 باشد احتمال اینکه در آینده مبتلا به دیابت شود حدود 10 درصد خواهد بود و اگر هردو والدین مبتلا باشند این احتمال به 40 درصد خواهد رسید .

به عبارت دیگر می توان گفت ارث نقش موثری در دیابت نوع 2 نسبت به نوع 1 دارد.

 احتمال وراثت دیابت نوع اول

ژن‌ها از طریق والدین به کودکان انتقال می‌یابند. از طریق این ژن‌ها، اگر بیماری دیابت نوع اول از طریق ژن به ارث برسد ممکن است در دوره ای از زندگی گسترش یابد.با‌این‌حال اگر این ژن‌ها وجود نداشته باشند دیابت نوع اول گسترش نمی‌یابد. به‌زبان آمار، اگر هر دوی والدین مبتلا به دیابت نوع اول باشند به احتمال 30درصد بچه آنها نیز به دیابت نوع اول مبتلا خواهد شد. اگر تنها مادر قبل از 25 سالگی مبتلا به دیابت نوع اول باشد، به احتمال 4درصد کودک متولد شده مبتلا به دیابت نوع اول می شود. اگر مادر بالای 25 سال باشد به احتمال یک درصد کودک متولد شده مبتلا به دیابت خواهد بود. در مورد پدر، به احتمال 6 درصد کودک مبتلا به دیابت خواهد بود.
 

احتمال وراثت دیابت نوع دوم

در مورد دیابت نوع دوم هیچ الگوی خاص ژنتیکی وجود ندارد. بنابراین شانس ابتلا به دیابت به تعداد افراد مبتلا در خانواده بستگی دارد. اگرچه، وجود دیگر بیماری‌های ژنتیکی مثل، سندرم داون خطر ابتلا به دیابت را افزایش می‌دهد. با‌این‌حال، تخمین زده می‌شود که اگر هر دوی والدین به دیابت نوع دوم مبتلا باشند، کودک آنها نیز به احتمال 75درصد به دیابت مبتلا خواهد شد.
طبق اعلام انجمن دیابت آمریکا، اگر مادر شخصی به دیابت نوع اول مبتلا باشد، احتمال ابتلای فرزند او به دیابت، 1 به 25 است. و اگر شخصی قبل از 25 سالگی مادرش به دنیا آمده باشد احتمال ابتلا به دیابت جوانی 1 به 100 است. اگر پدر مبتلا به دیابت نوع اول باشد، شانس ابتلای فرزندش 1 به 17 است. در مورد هر یک از والدین مبتلا به دیابت نوع دوم قبل از 50 سالگی، احتمال ابتلای فرزند 1 به 7 است. اگر هر یک از والدین بالای 50 سال باشند احتمال ابتلا 1 به 13 است.

عواملی که نقش مهمی در ایجاد دیابت 

غیر از ژن، عوامل دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند به ابتلای دیابت کمک کنند. برخی از عوامل خطر ابتلا به دیابت نوع اول عبارتند از: کمبود ویتامین D، بیماری دستگاه ایمنی بدن، قرار گرفتن در معرض ویروس خاصی مثل Coxsackievirus ، ویروس Epstein-Barr، آنترو ویروس و ... عوامل خطرساز برای دیابت نوع دوم شامل: چاقی، زندگی بی‌تحرک، سن، رژیم غذایی ناسالم، آسیب به لوزالمعده، اختلالات هورمونی، برخی داروها و مصرق قند اضافی می‌باشد.

بنابراین آنچه‌ اکنون باید بدانید، این است پاسخ به این سوال، که آیا دیابت یک بیماری ارثی است بسیار مشکل است. ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی نقش عمده ای را در ابتلا به دیابت بازی می‌کنند. شما نیازمند حفظ زندگی سالم و پیگیری رژیم غذایی دقیق و ورزش هستید بخصوص اگر سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت را دارید.