سبوس پوسته نازکی است که زیرپوسته بعضی غلات مثل گندم وجوقرارگرفته است.بخش اعظم مواد مغذی دانه در سبوس نهفته شده است.و از غنی ترین فیبرهای گیاهی است.
استفاده از سبوس غلاتی چون گندم،جوی دوسر وجودر انواع نان های سبوس دار بر ارزش تغذیه ای نان می افزاید.درمیان انواع غلات، نان های حاوی سبوس جو و جودوسر به دلیل دارا بودن مواد مغذی مضاعف در اولویت مصرف قرار دارند. باتوجه به اینکه الگوی مصرف درکشور ما برپایه غلات به ویژه نان بناشده است،نان بیشترین میزان مصرف رادر بین مردم دارد.
مصرف نان های سبوس دار جهت پیشگیری و درمان بیماری های گوارشی مهم است.مصرف سبوس موجب افزایش حجم مدفوع می گردد.و یکی از راه های درمان طبیعی یبوست به شمار می رود. جلوگیری از یبوست نیز از بروز بواسیر،سرطان کولون،شقاق وعفونت های دستگاه گوارش که غالبا در میان افراد مسن مشاهده می گردد پیشگیری می کند. مصرف نان های سبوس دار مانند نان سنگک ونان جو باعث می شود افراد باحجم کمتری از غذا سیر شوند و سلول ها به سیری واقعی برسند.و در نتیجه ازچاقی جلوگیری شود. آردی که سبوس آن گرفته می شود،در واقع ریز مغذی های بسیار مفید آن گرفته می شود که باعث می شود حجم زیادی از غذا خورده شده،ولی ریز مغذی ها به اندازه کافی به سلول ها نرسد،در نتیجه سلول ها همیشه گرسنه هستند. واین امر سبب اشتهای کاذب می شود که نتیجه گرسنگی سلولی است.
نان سبوس دار با افزایش مواد دفعی از بدن ازمیزان جذب می کاهد وخاصیت سیر کننده گی و لاغر کننده گی دارد. با اینکه نان های سبوس دار برای مبتلایان به دیابت مفید است، اما این بیماران نباید در مصرف آن زیاده روی کنند.
افرادی که وضعیت تغذیه ای خوبی ندارند وروزانه از گروه های متنوع غذایی به خصوص میوه وسبزی و گوشت ولبنیات به میزان مورد نیاز استفاده نمی کنند وهمچنین کودکان در سنین رشد وکسانی که دچار سوء تغذیه هستند از نان های سبوس دار به صورت روزانه استفاده نکنند.
اما کسانی که تنوع غذایی دارند، به دلیل آنکه می توانند املاح معدنی جذب نشده نان را از گروه های غذایی دیگر دریافت کنند،می توانند روزانه نان سبوس دار استفاده کرده واز خواص درمانی این نان ها که به تنظیم قند وچربی کمک می کند،استفاده کنند.
بیشتر خانواده ها براین باورند که درمیان انواع نان های سنتی،سنگک حاوی سبوس اما لواش وتافتون وبربری فاقد سبوس اند. آرد کاملا سفیدی که هیچ سبوسی داخل آن نباشد در تهیه نان استفاده نمی شود ولواش، تافتون وبربری نیز حاوی میزانی سبوس هستند،اما در مقایسه با سنگک های واقعی،سبوس کمتری دارند وسبوس آنها تقریبانصف نان سنگک است. اصلی ترین مشخصه نان های سبوس دار صنعتی رویت خرده های سبوس در بافت نان است ودر نان های سنتی هر چه رنگ نان تیره تر باشد سبوس بیشتری دارد.
دیابت یکی از شایع ترین بیماری های غدد درون ریز است که با یک برنامه ریزی صحیح غذایی می توان تا حد زیادی آن را کنترل نمود. امروزه ثابت شده است مصرف سبوس یا پوسته انواع غلات می تواند در متعادل کردن فشار خون، کلسترول، تری گلیسیرید و همچنین کنترل قند خون افراد دیابتی تاثیر گذار باشد.
نانهای سفید سبب افزایش چشمگیر قند خون می شوند، حتی نانهایی که بروی بسته ی آنها نان گندم حک شده است از گندم تصفیه شده تولید شده اند نه گندم کامل، بنابراین برای افراد دیابتی مناسب نخواهند بود.در اکثر نانهایی که بر روی آنها "نان هفت دانه" یا "نه دانه" حک شده است تنها در پوسته ی نان از این دانه ها استفاده شده است و اصل نان از آرد تصفیه شده ی گندم تهیه شده است.نانهایی که از غلات کامل تهیه می شوند حاوی مقادیر زیادی فیبر می باشند گاهی تبلیغات غیر واقعی منجر به انتخاب اشتباه این نانها می شود.
سالم ترین نانها برای افراد دیابتی عبارتنداز:
