قهوه اسپرسو و دیابت

قهوه اسپرسو و دیابت

قهوه اسپرسو یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های دنیا است؛ عطری قوی، طعمی تلخ و انرژی زیاد. اما اگر شما یا یکی از عزیزانتان به دیابت مبتلا هستید، احتمالاً این سؤال برایتان پیش آمده که آیا نوشیدن اسپرسو برای دیابتی‌ها مضر است یا مفید؟ در سال‌های اخیر پژوهش‌های متعددی درباره‌ی ارتباط بین قهوه و دیابت انجام شده است. برخی نشان می‌دهند که قهوه می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش دهد، در حالی‌که مطالعات دیگر به اثرات منفی احتمالی کافئین بر کنترل قند خون اشاره می‌کنند. در این مقاله به‌ صورت علمی بررسی می‌کنیم که قهوه اسپرسو  و دیابت رابطشون چطوریه و چگونه بر متابولیسم گلوکز، انسولین و قند خون تأثیر می‌گذارد و آیا نوشیدن آن برای بیماران دیابتی بی‌خطر است یا خیر.

اسپرسو چیست و چه تفاوتی با قهوه معمولی دارد؟

اسپرسو نوشیدنی‌ای است که با عبور آب داغ تحت فشار از دانه‌های قهوه آسیاب‌شده تهیه می‌شود. این روش باعث می‌شود مقدار بیشتری از ترکیبات فعال قهوه (مانند پلی‌فنول‌ها، کلروژنیک اسید و کافئین) استخراج شود. هر فنجان اسپرسو (حدود ۳۰ میلی‌لیتر) نسبت به قهوه معمولی، کافئین بیشتری در حجم کمتر دارد. به همین دلیل تأثیر اسپرسو بر بدن سریع‌تر و قوی‌تر احساس می‌شود.

تاثیر قهوه اسپرسو بر قند خون و انسولین

مطالعات علمی نشان داده‌اند که قهوه می‌تواند اثرات متناقضی بر قند خون و عملکرد انسولین داشته باشد. این تأثیرات به ترکیبات فعال موجود در قهوه و میزان مصرف آن بستگی دارد.

ترکیبات مفید در قهوه اسپرسو:

1. کلروژنیک اسید (Chlorogenic Acid):
   یکی از آنتی‌اکسیدان‌های قوی است که جذب گلوکز در روده را کاهش می‌دهد و حساسیت سلول‌ها به انسولین را افزایش می‌دهد.
2. منیزیم:
   ماده معدنی مؤثر در تنظیم قند خون که در قهوه نیز وجود دارد.
3. پلی‌فنول‌ها:
   ترکیبات ضدالتهابی که می‌توانند از تخریب سلول‌های پانکراس جلوگیری کنند.

اما از طرف دیگر، کافئین می‌تواند:

• ترشح آدرنالین را افزایش دهد.
• باعث شود کبد گلوکز بیشتری وارد خون کند.
• و در کوتاه‌مدت، حساسیت به انسولین را کاهش دهد.

به همین دلیل است که تأثیر اسپرسو بر دیابت ممکن است در کوتاه‌مدت و بلندمدت متفاوت باشد.

قهوه و خطر ابتلا به دیابت نوع ۲

تحقیقات گسترده در سطح جهانی نشان داده‌اند که مصرف منظم قهوه می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش دهد.

به‌عنوان نمونه:

• مطالعه‌ای در دانشگاه هاروارد روی بیش از ۱۰۰٬۰۰۰ نفر نشان داد افرادی که روزانه ۳ تا ۴ فنجان قهوه می‌نوشند، ۲۵٪ کمتر در معرض ابتلا به دیابت نوع ۲ هستند.
• پژوهش دیگری در Journal of Agricultural and Food Chemistry ثابت کرد که ترکیبات موجود در قهوه، به‌ویژه کلروژنیک اسید، می‌توانند عملکرد انسولین را بهبود دهند.

بنابراین، مصرف متعادل اسپرسو نه‌تنها احتمال ابتلا به دیابت را کاهش می‌دهد، بلکه در برخی موارد ممکن است در پیشگیری از مقاومت به انسولین نقش داشته باشد.

تفاوت اثر اسپرسو در دیابت نوع ۱ و نوع ۲

🔹 دیابت نوع ۱

در دیابت نوع ۱، بدن انسولین تولید نمی‌کند. کافئین موجود در اسپرسو ممکن است باعث افزایش موقتی قند خون شود زیرا حساسیت سلول‌ها به انسولین تزریقی را کاهش می‌دهد. بنابراین، بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ باید مصرف اسپرسو را در حد کم و با نظارت پزشک انجام دهند.

🔹 دیابت نوع ۲

در این نوع دیابت، بدن انسولین تولید می‌کند اما سلول‌ها نسبت به آن مقاوم هستند. مصرف منظم قهوه اسپرسو، به دلیل ترکیبات آنتی‌اکسیدانی‌اش، ممکن است در بهبود حساسیت انسولین و کاهش التهاب‌های مزمن مفید باشد.
بنابراین، اسپرسو می‌تواند در برنامه غذایی دیابتی‌های نوع ۲، در حد متعادل و بدون شکر گنجانده شود.

بهترین زمان نوشیدن اسپرسو برای افراد دیابتی

پژوهش‌ها نشان داده‌اند که زمان مصرف قهوه می‌تواند بر قند خون تأثیر بگذارد. نوشیدن اسپرسو بلافاصله پس از بیدار شدن ممکن است قند خون را افزایش دهد، چون در آن زمان سطح کورتیزول بدن بالاست. بهترین زمان برای افراد دیابتی، ۱ تا ۲ ساعت پس از صبحانه یا ناهار است تا قهوه به تنظیم انرژی کمک کند بدون اینکه قند خون را بالا ببرد.

افزودنی‌ها؛ دشمن پنهان اسپرسو برای دیابتی‌ها

خود اسپرسو قند ندارد، اما بسیاری از افراد برای کاهش تلخی آن از شکر، شیر پرچرب، خامه یا سیروپ‌های طعم‌دار استفاده می‌کنند. این افزودنی‌ها می‌توانند میزان قند و کالری نوشیدنی را به شدت افزایش دهند.

برای بیماران دیابتی توصیه می‌شود:

• از شیرین‌کننده‌های طبیعی مانند استویا استفاده کنند.
• به‌جای شیر پرچرب، شیر بادام یا شیر سویا بدون شکر را امتحان کنند.
• قهوه را تلخ یا با مقدار کمی دارچین بنوشند که به کنترل قند خون کمک می‌کند.

میزان مجاز مصرف اسپرسو برای دیابتی‌ها

طبق توصیه‌ی انجمن دیابت آمریکا (ADA)، مصرف روزانه حداکثر ۳۰۰ میلی‌گرم کافئین (معادل ۲ تا ۳ فنجان اسپرسو) برای بیشتر بزرگسالان بی‌خطر است.
البته این میزان باید بسته به شرایط فردی، داروهای مصرفی و پاسخ بدن تنظیم شود.

نکته مهم:

افرادی که فشار خون بالا دارند یا به کافئین حساس هستند، باید مصرف خود را محدود کنند زیرا اسپرسو می‌تواند فشار خون را به‌طور موقت افزایش دهد.

مزایای دیگر اسپرسو برای سلامتی دیابتی‌ها

علاوه بر تأثیر مستقیم بر قند خون، قهوه اسپرسو فواید دیگری نیز دارد که می‌تواند به بیماران دیابتی کمک کند:

• افزایش تمرکز و کاهش خستگی ذهنی
• بهبود عملکرد کبد و کاهش خطر کبد چرب
• اثرات آنتی‌اکسیدانی برای جلوگیری از التهاب سلولی
• کمک به چربی‌سوزی و کنترل وزن (که برای دیابتی‌ها بسیار مهم است)

چه کسانی باید در مصرف اسپرسو احتیاط کنند؟

حتی اگر قهوه برای بیشتر افراد بی‌خطر باشد، گروه‌هایی هستند که باید مصرف آن را محدود کنند:

• بیماران قلبی یا فشار خون بالا
• زنان باردار مبتلا به دیابت بارداری
• افرادی که داروهای خاصی برای کنترل قند خون مصرف می‌کنند (مانند متفورمین یا انسولین تزریقی)

در این موارد، بهتر است پیش از مصرف روزانه اسپرسو با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت شود.

جمع‌بندی: آیا قهوه اسپرسو برای دیابت مفید است؟

پاسخ کوتاه: بله، در حد متعادل. قهوه اسپرسو حاوی ترکیباتی است که می‌تواند حساسیت به انسولین را بهبود دهد، التهاب را کاهش دهد و در پیشگیری از دیابت نوع ۲ مؤثر باشد. اما از سوی دیگر، کافئین زیاد می‌تواند در کوتاه‌مدت قند خون را افزایش دهد و بر اثر داروهای دیابت تأثیر بگذارد.

برای نتیجه بهتر:

• اسپرسو را بدون شکر و افزودنی‌های شیرین بنوشید.
• روزانه بیش از ۲ تا ۳ فنجان مصرف نکنید.
• زمان نوشیدن را با وعده‌های غذایی تنظیم کنید.
• و همیشه تأثیر آن بر قند خون خود را با گلوکومتر بررسی کنید.

در نهایت، قهوه اسپرسو دشمن دیابت نیست، بلکه با مصرف هوشمندانه می‌تواند دوست سلامتی شما باشد.