فلج بل یک حمله غیر قابل توضیح از فلج شدن یا ضعف عضلات صورت است. این حمله به طور ناگهانی آغاز و در طول 48 ساعت بدتر میشود. این وضعیت به عصب صورت که هفتمین عصب مغزی است آسیب می‌رساند. پس از این حمله معمولاً درد و ناراحتی در یک طرف صورت یا سر به وجود می‌آید. در اغلب موارد این ضعف موقتی است و طی چند هفته به میزان قابل توجهی بهبود می‌یابد. ضعف عضلات باعث میشود که نیمی از صورت شل و آویزان و لبخند یک‌طرفه شود و چشم قسمت فلج‌شده صورت نیز در برابر بسته شدن مقاومت کند.این نوع فلج صورت با عنوان فلج حاد محیطی صورت با علت نامشخص نیز شناخته میشود و می‌تواند در هر سنی رخ دهد. علت دقیق این بیماری مشخص نیست اما این باور وجود دارد که این فلج می‌تواند ناشی از تورم و التهاب عصبی باشد که عضلات یک طرف صورت را کنترل می‌کند و یا واکنشی پس از یک عفونت ویروسی باشد.
این بیماری برای اغلب افراد موقتی است. علائم معمولاً در مدت چند هفته بهبود می‌یابند و البته زمان لازم برای بهبودی کامل نیز در حدود شش ماه است. فقط تعداد کمی از افراد ممکن است علائم این نوع از فلج صورت را در طول زندگی با خود داشته باشند. عود مجدد فلج بل نیز اگرچه غیرممکن نیست.
علائم و نشانه‌های فلج بل به صورت ناگهانی بروز می‌کند و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
در موارد بسیار نادر، فلج بل می‌تواند اعصاب دو طرف صورت را درگیر کند
در صورت بروز هر نوع فلج باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید زیرا ممکن است این فلج علامتی از سکته مغزی باشد. البته فلج بل در اثر سکته مغزی ایجاد نمی‌شود، اما سکته مغزی می‌تواند علائم مشابهی ایجاد کند و باعث فلج صورت هم بشود.البته به جز فلج بل و سکته مغزی، مشکلات و بیماری‌های دیگری نیز وجود دارند که باعث فلج صورت می‌شوند.
اگرچه دلیل اصلی بروز این مشکل به طور قطع مشخص نیست، اما اغلب در اثر عفونت ویروسی به وجود می‌آید. ویروس‌هایی که باعث فلج بل می‌شوند، ویروس‌های عامل بیماری‌های زیر هستند:
عصبی که عضلات صورت شما را کنترل می‌کند، از یک مسیر استخوانی باریک عبور کرده و به صورت می‌رسد. در فلج صورت این عصب معمولاً در اثر یک عفونت ویروسی ملتهب و متورم میشود. علاوه بر عضلات صورت، این عصب بر حس چشایی، اشک، بزاق و استخوان کوچک وسط گوش نیز تأثیر می‌گذارد. توجه داشته باشید که فلج بل گاهی اوقات با موارد زیر همراه است:
میزان بروز این نوع فلج، در زن و مرد تفاوتی ندارد. این بیماری قبل از ۱۵ سالگی و بعد از ۶۰ سالگی کمتر دیده میشود. حملات مکرر فلج بل نادر است اما در برخی موارد سابقه خانوادگی حملات مکرر وجود دارد که نشان‌دهنده احتمال نقش داشتن عوامل ژنتیکی در بروز این بیماری است.
موارد خفیف فلج بل به طور معمول در مدت یک ماه بهبود پیدا می‌کند، اما در موارد شدیدتر که فلج کامل اتفاق می‌افتد، روند بهبودی تا حدودی متفاوت است. عوارض این بیماری می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
تشخیص فلج بل بر اساس تظاهرات بالینی و با رد سایر علل احتمالی انجام می‌گیرد و هیچ آزمایش خاصی برای تأیید تشخیص این اختلال وجود ندارد.به طور کلی پزشک فرد بیمار را از نظر ضعف قسمت‌های بالا و پایین صورت معاینه می‌کند. در بیشتر موارد این ضعف در هر دو عضله فوقانی و تحتانی صورت از جمله پیشانی، پلک و یا دهان ایجاد میشود. اگر چه در اغلب موارد بررسی‌های معمول آزمایشگاهی یا تصویربرداری ضروری نیست، اما گاهی این اقدامات می‌تواند به تشخیص پزشک کمک کند و یا احتمال وجود بیماری‌های دیگری را که می‌توانند باعث ضعف یا فلج صورت شوند، رد کند.
آزمایشی به نام الکترومیوگرافی یا نوار عصب و عضله می‌تواند وجود آسیب عصبی را تأیید کرده و شدت درگیری اعصاب را تعیین کند. در این آزمایش از الکترودهای سیمی بسیار نازکی استفاده می‌کنند که به عضله متصل شده و تغییرات فعالیت الکتریکی را در هنگام حرکت و استراحت عضله ارزیابی می‌کند. آزمایش خون نیز گاهی اوقات می‌تواند به تشخیص سایر مشکلات از جمله دیابت و عفونت‌های خاص کمک کند. ضمن اینکه تصویربرداری تشخیصی با استفاده از ام آر آی (MRI) یا سی تی اسکن هم می‌تواند سایر دلایل ساختاری فشار بر عصب صورت را رد کرده و وضعیت اعصاب دیگر را نیز مشخص کند.
اگر فلج بل تازه شروع شده باشد، استروئیدها یا همان کورتون‌ها بسیار مؤثر هستند و می‌توانند احتمال بهبود عملکرد عصب صورت را افزایش دهند. در بیشتر موارد استروئیدهای خوراکی باید در صورت امکان تا 72 ساعت پس از شروع علائم مصرف شوند تا احتمال بهبود عملکرد صورت افزایش یابد. البته ممکن است این داروها برای برخی افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای به اندازه لازم تأثیرگذار نباشد و یا بعضی افراد قادر به مصرف کورتون‌ها نباشند.علاوه بر استروئیدها، داروهای ضد ویروسی نیز ممکن است باعث بهبودی عملکرد اعصاب صورت شوند، هرچند فواید آن‌ها دقیقاً مشخص نیست. برای جلوگیری از تداخل دارویی باید قبل از مصرف هرگونه داروی بدون نسخه با پزشک خود مشورت کنند.عامل مهم دیگر در درمان این بیماری، محافظت از چشم است. فلج صورت می‌تواند توانایی پلک زدن طبیعی چشم را مختل کند و چشم را در معرض تحریک و خشک شدن قرار دهد. مرطوب نگه داشتن چشم و محافظت از آن در برابر اجسام خارجی، آسیب‌ها و صدمات به‌ویژه در هنگام شب بسیار مهم است. قطره‌های لوبریکانت چشمی مانند اشک مصنوعی یا پماد چشم یا ژل و چشم‌بندهای طبی نیز مؤثر هستند.سایر روش‌های درمانی مانند فیزیوتراپی، ماساژ صورت یا طب سوزنی هم می‌توانند باعث بهبود جزئی عملکرد عصب صورت و کاهش درد شوند.
