نحوه رسیدن به تشخیص دیابت تا حدود زیادی به نوع آن بستگی دارد . دیابت نوع1 که معمولاً در سنین کودکی و نوجوانی خود را نشان می دهد و علت آن از بین رفتن سلول های تولید کننده انسولین می باشد به اصطلاح خیلی پر سر و صدا آغاز می شود. به این صورت که چون انسولین وجود ندارد در عرض مدت کوتاهی قند ، بالا رفته و بیمار دچار حجم زیاد ادرار ، تشنگی شدیدو کاهش وزن می شود. والدین خیلی سریع متوجه این تغییرات در کودک شده و او برای آزمایش نزد پزشک می آورند.
در مورد دیابت نوع 2 که معمولاً به علت مجموعه ای از عوامل یعنی اختلال در ترشح انسولین ، اختلال در تاثیر آن و همچنین افزایش تولید قند به علل مختلف در بدن ایجاد می شود، اوضاع متفاوت است. گاهی بیمار سال ها مبتلا به دیابت و یا حتی اختلال در قند ناشتا (قند بین 100 و 126) بوده ،اما به پزشک مراجعه نمینماید و تنها پس از پیدا شدن عوارض دراز مدت دیابت مانند اختلال در دید ،گزگز و مورمور اندام ها ، داغ شدن کف پا ها و یا اختلال در فعالیت جنسی مردان به پزشک مراجعه میکنند.
البته در بیمارانی که عامل اصلی دیابت نوع 2 در آن ها اختلال در ترشح انسولین است امکان دارد با علائمی شبیه علائم دیابت نوع1 یعنی پرنوشی، پر ادراری و یا کاهش وزن شدید به پزشک مراجعه کنند.
برای جلوگیری از عوارض درازمدت دیابت بهترین کار تشخیص به موقع و درمان دقیق آن است . برای تشخیص زودرس دیابت نوع1 ، لازم نیست که از کودکان آزمایش قند خون را به طور مکرر کنترل کنیم، زیرا فاصله ای بین شروع بیماری و تشخیص آن وجود ندارد ، اما برای تشخیص زودرس دیابت نوع 2 پیشنهادهایی شده است.
آزمایش بیماریابی برای تمام کسانی که سن بالای 45 سال دارند باید هر 3 سال یک بار انجام شود، اما کسانی که دارای فاکتور های خطرساز زیر هستند باید از حدود 30 سالگی و با فاصله زمانی کمتر مثلا هر 1 یا 2 سال انجام دهند.
