سنگ کیسه صفرا، رسوبات سخت شده ی صفرا هستند که می توانند در کیسه صفرا ایجاد شوند. صفرا، مایعی گوارشی است که در کبد تولید می شود و در کیسه صفرا ذخیره می شود.هنگام غذا خوردن، کیسه صفرا منقبض می شود و صفرا را به درون روده کوچک تخلیه می کند. سنگ کیسه صفرا، رسوبات سخت شده ی مایع گوارشی است که می تواند در کیسه صفرا ایجاد شود. کیسه صفرا، اندامی کوچک و گلابی شکل در سمت راست شکم، دقیقا زیر کبد است.کیسه صفرا، مایع گوارشی به نام صفرا را که به داخل روده کوچک ترشح می شود، نگهداری می کند.
اندازه سنگ صفرا می تواند از کوچکی یک دانه شن تا بزرگی یک توپ گلف متغیر باشد. برخی افراد، تنها دچار یک سنگ صفرا می شوند، در حالی که برخی دیگر، دچار سنگ های بسیاری می شوند.افرادی که بر اثر سنگ صفرا، علائمی را تجربه می کنند، معمولا نیاز به جراحی خارج کردن کیسه صفرا دارند. سنگ هایی که باعث ایجاد هیچ علامت و نشانه ای نمی شوند، معمولا به درمان نیاز ندارند.
ممکن است سنگ صفرا باعث ایجاد هیچ علامت یا نشانه ای نشود. اگر سنگ صفرا وارد مجرایی شود و ایجاد انسداد کند، علائم و نشانه های حاصل عبارت اند از:
در صورت بروز هرگونه علامت یا نشانه نگران کننده، به پزشک مراجعه کنید.
در صورت بروز علائم و نشانه های جدی وجود سنگ صفرا، مانند موارد زیر، به دنبال مراقبت فوری برآیید:
واضح نیست علت تشکیل سنگ صفرا چیست. پزشکان تصور می کنند ممکن است سنگ صفرا زمانی تشکیل می شود که:
انواع سنگ صفرا که می تواند در کیسه صفرا ایجاد شود عبارت است از:
سنگ صفرای کلسترولی: شایع ترین نوع سنگ صفرا، به نام سنگ صفرای کلسترولی، اغلب به رنگ زرد است. این سنگ ها عموما از کلسترول حل نشده تشکیل شده اند اما ممکن است حاوی اجزای دیگر نیز باشند.
سنگ صفرای رنگی. این سنگ های قهوه ای تیره یا مشکی، زمانی تشکیل می شوند که صفرا حاوی بیلی روبین فراوانی است.
فاکتورهایی که ممکن است خطر سنگ صفرا را افزایش دهد شامل موارد زیر است:
عوارض سنگ صفرا شامل موارد زیر است:
التهاب کیسه صفرا
اگر سنگ در گردن کیسه صفرا قرار گیرد، می تواند باعث التهاب کیسه صفرا شود. این التهاب می تواند باعث درد شدید و تب شود.
انسداد مجرای صفراوی
سنگ صفرا می تواند لوله هایی را که صفرا از طریق آن ها از کیسه صفرا یا کبد به سمت روده کوچک جریان می یابد، مسدود کند.نتیجه آن می تواند درد شدید، یرقان و عفونت مجرای صفراوی باشد.
انسداد مجرای پانکراس
مجرای پانکراس، لوله ای است که از پانکراس آغاز شده ودقیقا پیش از ورود به دئودنوم به مجرای صفراوی متصل می شود.شیره پانکراس که به گوارش کمک می کند، از مجرای پانکراس می گذرد.سنگ صفرا می تواند باعث انسداد در مجرای پانکراس شود و خود می تواند منجر به التهاب پانکراس (پانکراتیت) شود.پانکراتیت باعث درد شکمی شدید و مداوم می شود و معمولا نیازمند بستری است.
سرطان کیسه صفرا
افراد دارای سابقه سنگ صفرا، ریسک ابتلا به سرطان کیسه صفرای بالایی دارند.اما سرطان کیسه صفرا بسیار نادر است، بنابراین حتی با وجود افزایش خطر سرطان، همچنان احتمال سرطان کیسه صفرا بسیار اندک است.
می توان خطر سنگ صفرا را کاهش داد اگر:
کولکیستکتومی از طریق پاراروسکوپی
ابزارهای جراحی به خصوص و یک دوربین کوچک از طریق چهار برش در شکم وارد می شوند. شکم به کمک گاز کربن دی اکسید متورم می شود تا برای جراح جا باز شود تا بتواند با ابزارهای جراحی کار کند.اغلب افراد مبتلا به سنگ های صفرایی که علائم ایجاد نمی کنند، هیچ گاه نیاز به درمان نخواهند داشت.بر اساس علائم و نتایج تست های تشخیصی، پزشک تعیین می کند که آیا نیاز به درمان وجود دارد یا خیر.ممکن است پزشک توصیه کند که فرد، نسبت به علائم عوارض سنگ صفرا مانند تشدید درد در بخش فوقانی و راست شکم، هوشیار باشد.اگر علائم و نشانه های سنگ صفرا در آینده ایجاد شوند، می توان درمان را انجام داد.
گزینه های درمانی برای سنگ کیسه صفرا عبارت اند از:
جراحی برای برداشتن کیسه صفرا (کولکیستکتومی)
پزشک برای برداشتن کیسه صفرا، دستور جراحی می دهد، زیرا سنگ ها به طور مکرر بر می گردند.پس از برداشتن کیسه صفرا، صفرا به جای ذخیره شدن در کیسه صفرا، مستقیما از کبد به درون روده کوچک جریان می یابد.برای زنده ماندن نیاز به کیسه صفرا نیست و خارج کردن آن، تاثیری بر گوارش غذا ندارد اما می تواند باعث اسهال شود، که معمولا موقتی است.
مصرف دارو برای انحلال سنک صفرا
داروهای خوراکی ممکن است به انحلال سنگ ها کمک کند.اما ممکن است ماه ها یا سال ها زمان ببرد تا سنگ ها به این طریق حل شوند و در صورت توقف درمان، احتمالا دوباره سنگ ها شکل بگیرند.گاهی دارو موثر واقع نمی شود. معمولا برای سنگ صفرا، دارو مصرف نمی شود و برای افرادی کنار گذاشته می شود که نمی توانند تحت جراحی قرار گیرند.
