زخم معده یا بیماری که به اصطلاح پزشکی اولسر پپتیک (Peptic ulcers) شناخته میشود، بیماری شایع در میان انسانها است که به جنسیت بستگی ندارد و میتواند موجب بروز آسیب های جدی تر شود. دلیل به وجود آمدن زخم معده در انسان را میتوان آسیب خوش خیم به مخاط و زیر مخاط دستگاه گوارشی دانست زخم معده در جداره داخلی معده و یا قسمت آغازین روده کوچک که اثنی عشر نامیده می شود وجود دارد. هرگاه تعادل بین اسید معده و سد دفاعی مخاط معده بر هم می خورد زخم معده ایجاد می شود. یا به عبارت دیگر ترشح بیش از حد اسید معده به هر دلیلی می تواند منجر به ایجاد زخم گوارشی شود. تقریباً ده درصد افراد جامعه در طول عمر خود حداقل یک بار مبتلا به زخم معده یا اثنی عشر می شوند زخم های گوارشی در هر سنی می توانند بروز کنند
در گذشته زخم معده را مشکلی گوارشی در اثر ازدیاد اسید معده تلقی میکردند اما امروزه این بیماری دلیل علمی تر با عنوان رشد و تکثیر بی رویه باکتری های هلیکوباکتر پیلوری دارد. این باکتری در عفونتهای انسانی بسیار شایع است این باکتری توسط آب و غذا منتشر می شود همچنین در بزاق دهان نیز دیده شده است و احتمال می رود که بتواند از راه هایی مثل بوسیدن هم انتقال یابد. این باکتری می تواند به دیواره معده چسبیده و باعث ضعیف شدن و التهاب آن قسمت از معده می شود از این رو درمان زخم معده توسط داروهای آنتی بیوتیک و ضد باکتری انجام میشود. شیوع زخم معده از فردی به فرد دیگر 6 تا 15 درصد است. البته اسید معده در افزایش فرسایش دیواره معده و افزایش رشد باکتریها بی تأثیر نیست
زخم ایجاد شده در معده بر اساس به محل آسیب مخاطی به انواع مختلفی تقسیم میشود که دارای سه نوع کلی است
تقریباً سه چهارم از مبتلایان به زخم معده علائمی ندارند در موارد کمتری ، زخم ممکن است علائمی ایجاد کند مانند
برای شناخت دقیق عامل ایجادکننده زخم معده می بایست بیوپسی (نمونه برداری) کاملی از زخم مخاط معده صورت پذیرد. بیوپسی در هنگام خونریزی معده به سبب حضور خون، انجام ناپذیر یا سخت می باشد.علایم بیماری درد ناحیه فوقانی شکم (اپی گاستر) و سوزش سردل، سوء هاضمه، و وجود خون در مدفوع می باشد .اکثر زخمها کوچک هستند (با قطر کمتر از 2 سانتیمتر) .پراکندگی زخمهای پپتیک معده معمولاً در آنتر (ابتدای معده) است
پزشک شما در مورد علائم و اینکه آیا شما NSAID ها و داروهای دیگر را مصرف میکنید و سابقه پزشکی سوال خواهد پرسید او همچنین شکم شما را برای هرگونه درد بررسی می کند ، بهترین روش تشخیص زخم معده نگاه کردن به آن است پزشک می تواند از یک سری اشعه ایکس یا یک آزمایش به نام آندوسکوپی استفاده کند این تست به او اجازه می دهد تا یک لوله نازک و خمیده را به سمت گلو و به معده و روده کوچک منتقل کند در انتهای لوله دوربین قرار دارد تا بتواند زخم ها را بررسی کند او همچنین ممکن است نمونه برداری کند تا آزمایش H. pylori را انجام دهد، آزمایشات نمونه خون، تنفس و مدفوع نیز می تواند برای باکتری ها انجام شود
زخم معده بر اساس انواع مختلفی که دارد میتواند درمان های گوناگونی داشته باشد اگر تست های بالینی در بدن شما نشانه هایی از غلظت زیاد باکتری پیلوری داشته باشد پزشک برای شما درمان کنترل رشد باکتری را تجویز خواهد کرد در این درمان به شما ترکیبی دارویی به مدت بیش از دو هفته داده میشود که می بایست آن را به صورت مداوم مصرف کنید داروها شامل آنتی بیوتیک برای کنترل رشد و نوعی کاهش دهنده اسید معده است. مصرف این داروها ممکن است عوارض مختلفی از خود بروز دهد که از جمله آنها اسهال و ناراحتی معده ناشی از مصرف آنتی بیوتیک است اگر این علائم با گذر زمان بهبود نیافت و شما مشکلات حادتری تجربه کردید، می بایست آن را به پزشک گزارش کنید اگر نشانه هایی از رشد باکتری در بدن و معده شما وجود نداشته باشد پزشک درمان کاهش اسید معده را پیش خواهد گرفت در این روش با استفاده از درمان دارویی میزان اسید معده شما کنترل میشود تا از پیشرفت زخم در نواحی مختلف جلوگیری شود طول مدت درمان میتواند تا هشت هفته نیز طول بکشد در این درمان از داروهایی به مانند راینیتیدین یا فاموتیدین استفاده میشود که اسید و درد معده را فروکش میکنند البته این داروها در ایران به صورت نسخه ای فروخته میشود و شما برای تهیه آنها نیاز به دستور پزشک دارید همچنین ممکن است پزشک به شما محلولی برای پوشاندن دیواره معده برای جلوگیری از اسیدی شدن آن نیز تجویز کند
