این روز ها همه با روغن زیتون آشنا هستند ولی اطلاع دقیقی از انواع آن ندارند و ممکن است که با خود فکر کنند که یک نوع روغن زیتون بیشتر نیست که با کیفیت های مختلف به بازار عرضه می شود. روغن زیتون یکی از محبوب ترین روغن های گیاهی در سراسر جهان است که بخصوص در زمینه آشپزی و پخت و پز طرفداران زیادی داشته و در رژیم غذایی مدیترانه ای جایگاه ویژه ای به آن اختصاص داده شده است
وقتی از روغن زیتون صحبت می کنیم منظور روغنی است که از میوه درخت زیتون به دست می آید ما به طور کلی سه نوع روغن زیتون معمولی، روغن زیتون بکر و روغن زیتون فرابکر داریم. انواع مختلف این روغن با توجه به دستگاه روغن گیری زیتون، نوع مواد افزودنی و سطح اسید اولئیلک آزاد مشخص می شود
بهترین نوع روغن زیتون فرابکر است فرابکر روغن دست اولی است که معمولا از بهترین و با کیفیت ترین نوع میوه زیتون و بدون استفاده از حلال های شیمیایی به دست می آید . عطر و طعم بسیار دلپذیری دارد و به اکسیر سلامت معروف است برای آماده سازی روغن زیتون فرابکر از گرما یا فرایندهای شیمیایی استفاده نمی شود به همین دلیل بسیاری از ترکیبات آن از جمله پلی فنول های آنتی اکسیدانی همچون اولئوروپین، هیدروکسی تیروزول و اولئوکانتال دست نخورده باقی می ماند، خاصیت ضد التهابی روغن زیتون از این ترکیبات پلی فنلی سرچشمه می گیرد معمولا روی برچسب روغن زیتون فرابکر ذکر شده که از این روغن برای غذاهای سرد مانند سالاد و پاستا استفاده شود، اگرچه تحقیقات اخیر ادعا می کنند روغن زیتون فرابکر از اغلب روغن های گیاهی برای پخت و پز بهتر است زیرا به خوبی می تواند حرارت را تحمل کرده و به دلیل دارا بودن چربی های تک غیر اشباع و آنتی اکسیدان ها احتمال اکسید شدن آن کمتر است . رنگ آن سبز طلایی است و عطر و طعم متفاوتی دارد. پایان طعم آن به تندی ملایمی ختم می شود
فرآیند تولید این نوع روغن نیز مانند روغن زیتون فوق بکر به گونه ای است که از مواد شیمیایی و گرما برای استخراج روغن از میوه زیتون استفاده نمی شود. در این روش برای استخراج روغن از میوه زیتون از گرما و مواد شیمیایی استفاده نمی شود و تا حدودی می توان گفت که این روغن تصفیه شده نیست. روغن زیتون بکر هم خلوص و طعم واقعی زیتون را دارا می باشد. تفاوت روغن زیتون بکر و روغن زیتون فرا بکر در میزان اولئیک اسید است. به گونه ای که روغن زیتون بکر میزان اولئیک اسید بیشتری دارد. از نظر طعم نیز روغن زیتون بکر طعم ملایم تری از روغن زیتون فرابکر دارد. لازم به ذکر است که روغن زیتون بکر به سختی یافت می شود
روغن زیتون تصفیه شده از تصفیه روغن زیتون بکر به دست می آید اما هنگامی که صحبت از روغن های پخت و پز می شود کلمه تصفیه شده به معنای بهتر بودن نمی باشد. طی فرایند استخراج روغن زیتون تصفیه شده، ساختار چربی تغییر نمی کند اما خاصیت آنتی اکسیدانی روغن زیتون بکر و فرابکر از بین می رود. این نوع روغن زیتون عطر و طعم منحصر بفرد روغن زیتون را ندارد، سطح اسیدیته آن 0.3 درصد است، به دلیل حضور ترکیبات پلی فنلی موجود در آن، عمر طولانی تری دارد و گاهی اوقات مقداری ویتامین E به آن اضافه می کنند.از روغن زیتون تصفیه شده می توان برای سرخ کردن زیاد استفاده کرد
در گذشته مردمانی در کشور های اطراف مدیترانه زندگی سالم و طولانی داشته اند آن ها با کمک رژیم غذایی مناسبی که برای خود در نظر گرفته بودند کمتر دچار وقایع قلبی عروقی ، دیابت ، چاقی ، دیس لیپیدمی ، انواع خاصی از سرطان به ویژه پوست ، روده و سرطان پستان در زنان می شدند . این رژیم غذایی سالم و متعادل با خواص ضد التهابی و ضد اکسیدانی همراه است اثرات مفید مدیترانه ای به مصرف انواع روغن زیتون بکر ، روغن زیتون فرابکر و یا ترکیبی از آن ها نسبت داده می شود .روغن زیتون توسط افزایش کلسترول HDL و کاهش تری گلیسیرید، از مقاومت انسولین و پیامد های خطرناک ناشی از آن پیشگیری می کند، و موجب کنترل قند خون و همچنین فشار خون می شود. مصرف روغن زیتون موجب ایجاد بهبود در هر دو نوع دیابت، به ویژه نوع دو، می شود رژیم غذایی غنی از روغن زیتون فرابکر نه تنها روشی مناسب برای درمان دیابت است، بلکه می تواند از شروع این بیماری نیز جلوگیری کرده و یا آن را به تعویق بیاندازد روغن زیتون ارگانیک با افزایش HDL ، کاهش تری گلیسیرید و کنترل بهتر قند خون و کاهش فشار خون، موجب پیشگیری از مقاومت به انسولین گشته و در نتیجه موجب کنترل دیابت می گردد حقیقات نشان داده است که رژیم غذایی غنی از روغن زیتون ارگانیک، مصرف کم چربی های اشباع و مصرف متعادل کربوهیدرات ها و فیبر محلول موجود در میوه ها، سبزیجات و غلاتی مانند جو دوسر بهترین روش برای کنترل و درمان دیابت است. این نوع رژیم غذایی، علاوه بر کاهش لیپو پروتئین های بد و کم چگال، باعث بهبود کنترل قند خون و افزایش حساسیت به انسولین می گردد. خواص روغن زیتون فرابکر ارگانیک در درمان دیابت کودکان و بزرگسالان اثبات شده است
باور متخصصان بر این است که التهاب های مزمن علت اصلی بسیاری از بیماری ها مانند سرطان ، سندروم متابولیک ، دیابت ، آلزایمر و آرتریت هستند روغن زیتون ضد التهاب است زیرا شواهد متععدی وجود دارد که نشان می دهد اولییک اسید که عمدتا در روغن زیتون یافت می شود باعث کاهش نشانگر های التهابی چون پروتیئن واکنشگر c به همین علت با مصرف مداوم روغن زیتون می توان از پیشرفت التهاب و مزمن شدن آن پیشگیری نمود و در نتیجه احتمال ابتلا به بیماری های مزمن را کاهش داد
