دیابت چه نوع یک و چه نوع دو آن می‌تواند اثرات زیان باری بر سلامت جسمی افراد بگذارد، اما این اختلال کنترل قند خون بر سلامت عاطفی فرد هم موثر است، از طرف دیگر وضعیت عاطفی فرد نیز می‌تواند بر کنترل دیابت او تاثیر داشته باشد دیابت نه تنها بر روی وضعیت بدنی فرد مبتلا تاثیرگذار است، بلکه می تواند بر شرایط عاطفی ،روحی روانی وی نیز تاثیرگذار باشد. اگر دیابت در شما به تازگی تشخیص داده شده است و یا مدت زمان زیادی است که با این شرایط زندگی می کنید، شما نیازمند حمایت در مورد همه احساسات خود هستید. این احساسات می تواند استرس، ترس یا افسردگی باشد. افراد اطراف شما می توانند همه ی این احساسات را درک کنند.
در واقع می توان این گونه گفت که میزان بسیار زیاد قند خون ممکن است در مواردی باعث نوسانات خلقی شود، طبق مطالعاتی که اخیرا انجام شده است متوجه شده اند که تغییرات مکرر در میزان قند خون ( بالا و پایین رفتن مداوم قند خون ) نیز ممکن است بر خلق و خو و کیفیت زندگی مبتلایان به دیابت تاثیر زیادی داشته باشد . مدت‌هاست که افسردگی را با دیابت به خصوص دیابت نوع 2 مربوط دانسته‌اند؛ اما هنوز روشن نیست که آیا افسردگی به طریقی زمینه‌ساز دیابت میشود یا دچار بودن به دیابت به افسردگی فرد می‌انجامد.
پژوهش‌های اخیر در افراد دچار دیابت نوع یک نشان داده است که دوره‌های طولانی بالا بودن قند خون می‌تواند باعث تولید هورمون‌هایی شود که به ایجاد افسردگی مربوط هستند.
افسردگي يكي از شايعترين اختلالات روانپزشكي در بيماران ديابتي است كه بروز آن علاوه بر اثر در سير درمان ، مي تواند پيشآگهي بيماري را نيز دستخوش تغيير كند. براساس نتايج مطالعات ، افسردگي عارضه رواني مهم و شايعي در بيماران ديابتي است كه در زنان بيمار، بيماران با قند خون كنترل نشده و داراي عوارض سيستميك ديابت شيوع بالاتري دارد . اين نتايج لزوم توجه به اين عارضه وكنترل قند خون و پيشگيري از پيدايش عوارض ديابت جهت پيشگيري از ابتلا به افسردگي را نشان ميدهد. در حال حاضر در ايران حدود 5/1 ميليون نفر به بيماري ديابت مبتلا هستند. ديابت در كنار عوارضي مثل رتينوپاتي، نفروپاتي و نوروپاتي ، عوارض رواني و رفتاري متعددي ايجاد ميكند كه به طور گسترده ای بر كيفيت زندگي بيماران اثر ميگذارد . اين اثر ميتواند در نتيجة تغيير رژيم غذايي، وابستگي دائمي به دارو، عوارض متعدد كوتاه يا طولاني مدت بيماري و هزينه هاي مربوط به آنها باشد افسردگي از شايعترين اختلالات روانپزشكي در بيماران ديابتي است .
تشخیص دیابت می تواند به عنوان یک شوک برای فرد باشد. اولین واکنش ممکن است باورنکردن، احساس ناتوانی و حتی خشم باشد. معمولا این احساسات بعد از مدتی برطرف می شود و دیابت بخشی از زندگی فرد می شود. اما گاهی اوقات این احساسات به آسانی برطرف نمی شوند اگر شما با این احساسات رو برو هستید بدانید تنها نیستید افراد زیادی در اطراف شما هستند که شما را حمایت می کنند .
کسانی که دیابت نوع یک دارند دیگر نمی توانند انسولین مورد نیاز بدن را تولید کنند در مقابل کسانی که دیابت نوع دو دارند بدن آن ها انسولین تولید می کند ولی تولید آن به اندازه ای نیست که نیاز بدن را رفع کند بنابراین به تزریق انسولین نیاز دارند در چنین اشخاصی معمولا مقاومت به انسولین نیز وجود دارد در نتیجه این موضوع باعث ایجاد نگرانی در بین آن ها می شود و همین عامل افسردگی در بین بیماران دیابتی است. برای ایجاد آرامش روانی یکی از راه ها میتوان به حرف زدن با دیگران اشاره کرد ولی باید شخص قابل اعتمادی باشد . گفتگو درباره دیابت و احساسات راحت و آسان نیست. این امکان وجود دارد که پیدا کردن کسی که بتوانید با او به راحتی صحبت کنید دشوار باشد. اما همانطور که می دانید تخلیه احساسات اثرات سودمند زیادی هم برای شما و هم برای فرد نزدیک به شما دارد.
دیابت نه تنها خطر عوارض جسمی وخیم را افزایش می‌دهد، دیابت کنترل‌نشده ممکن است افسردگی فرد را بدتر کند. دیابت علاوه بر افزایش خطر افسردگی ممکن است حتی به صورت آنی هم بر خلق و خو اثر بگذارد. برای مثال شخصی که دچار افت میزان قند خون میشود، ممکن است ناگهان تحریک پذیر، و حتی پرخاشگر و دچار لکنت زبان شود.میزان‌های پایین قند خون (هیپوگلیسمی) ممکن است هنگامی رخ دهد که فردی بیش از حد انسولین زده است یا مقدار کافی غذا نخورده است. فعالیت جسمی و عوامل بسیار دیگر ممکن است میزان قند خون را به طور غیرقابل پیش‌بینی کاهش دهد زیرا مغز به طور کامل برای کار کردن به قند و گلوکز نیاز دارد این در حالی است که اگر به میزان مورد نیاز گلوکز و قند را دریافت نکند منجر به از هم فروپاشی مغز می شود و دیگر به خوبی کار نمی کند . اختلالات احساسی نیز یکی از همین عدم کارایی می باشد . میزان‌های بالای قند خون (هیپرگلیسمی) نیز ممکن است به تغییرات خلقی منجر شود هر تغییری در میزان قند خون فراتر از دامنه طبیعی باعث میشود به شما احساسی عجیب و ناراحت‌کننده دست دهد.
دیابت می تواند توجه فرد را به میزان بیشتری روی رژیم غذایی و موادغذایی متمرکز نماید. توجه مداوم و دقیق بر روی چیزی که می خورید و یادگرفتن روش های جدید برای پختن می تواند استرس زا باشد. برخی افراد متوجه می شوند که در زمان استرس مواد غذایی بیشتری می خورند و یا برعکس کمتر غذا می خورند چون شرایط احساسی آنها در وضعیت پایینی قرار دارد. بهتر است بدانیم خوردن مواد غذایی گوناگون نیز می تواند بر روی خلق و خو تاثیر بگذارد. گاهی اوقات، دیابت می تواند به معنای توجه بیشتر برروی وزن و تصویر بدنی باشد. این شرایط می تواند به سمت ارتباط ناسالم با موادغذایی پیش برود که به آن اختلالات خوردن گفته می شود. دی بولمیا یک اختلال خوردن جدی است که ممکن است در افراد مبتلا به دیابت نوع یک دیده شود.
