خواص شلغم برای افراد دیابتی
شلغم از جمله سبزیجاتی است که نه تنها خود آن بلکه برگ های آن نیز فواید بسیاری برای سلامتی دارد. این ریشه خوراکی کم کالری بوده و حاوی مواد مغذی مختلف نظیر ویتامین C و K، کلسیم و ترکیباتی مانند فیبر است. فیبر موجود در شلغم به هضم غذا و درمان دیابت کمک کرده و دستگاه گوارش شما را تقویت می‌کند. در این مقاله به بررسی خواص شلغم برای افراد دیابتی می پردازیم.
شلغم که اغلب در میان سبزی ها نادیده گرفته می شود، فواید غذایی بسیار بالایی دارد؛ به‌عنوان مثال سرشار از مواد مغذی ضروری مانند فیبر، ویتامین‌‌ها و مواد معدنی است. از آنجایی که این مواد برای بهبود سلامت کلی لازم‌اند، توصیه می‌شود این سبزی را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
شلغم یکی از سبزیجات شناخته شده است که می‌توان آن را خام یا پخته مصرف کرد. این ریشه خوراکی معمولاً در قسمت بالا رنگ بنفش و در قسمت پایین رنگ سفید دارد. اما شاید از شنیدن این موضوع تعجب کنید که در دنیا بیش از ۳۰ نوع شلغم مختلف با اشکال و رنگ‌‌های متنوع وجود دارد. برخی از انواع آن‌ها مانند هویج شیرین‌اند و برخی طعمی شبیه سیب‌زمینی دارند. شلغم گیاهی است با برگ های ناصاف و بریدگی های زیاد به رنگ سبز و سفید. ریشه آن غده ای و به شكل های گرد یا دراز به رنگ سفید با لكه‌های بنفش است. شلغم در هوای سرد بسیار خوب رشد می‌كند و شاید علت آن باشد كه برای درمان بیماری هایی كه در فصل سرما زیاد است و بیماری های تنفسی به كار می‌رود. شلغم یكی از پاک كننده ها و سازنده های خون بوده و چنان كه گفته شد، املاح كلسیم و منیزیم موجود در آن موجب جلوگیری از ابتلا به بیماری های خطرناكی مانند سرطان می شود. پتاسیم موجود در شلغم، چربی را خنثی می كند و آرسنیک آن در تشكیل گویچه‌های سفید و قرمز خون دخالت مستقیم دارد. از طرف دیگر فسفر موجود در شلغم، موجب تقویت یاخته‌های عصبی می شود. شلغم برای بیماران مبتلا به بیماری قند مفید است و از خام آن می توان به عنوان انسولین گیاهی استفاده كرد. شلغم خاصیت میكروب كشی و ضد ویروسی دارد. سرفه های خشک را درمان می كند، خلط آور است، در پیشگیری و درمان سرما خوردگی بسیار مفید است، مقاومت بدن را افزایش می‌دهد.
به باور بسیاری از محققان و متخصصان حوزه سلامت، شلغم میتواند با مواد مغذی موجود در خود تأثیرات گوناگونی بر سلامت بدن بگذارد، خواص شلغم برای افراد دیابتی از جمله:
ریشه ها و برگ‌های شلغم دارای مقادیر زیادی مواد مغذی و ترکیبات گیاهی هستند که برای تقویت سیستم ایمنی شما بسیار مفیدند. ویتامین C موجود در آن‌ها میتواند از بدن شما در برابر رادیکال‌‌های آزاد (مولکول‌هایی که می‌توانند به سلول‌ها آسیب برسانند) محافظت کرده، شدت واکنش‌های آلرژیک را کاهش دهد و سیستم ایمنی را تقویت کند.
سرطان یکی از مهم ترین بیماری های مزمن تهدید کننده زندگی در جهان است که سالانه باعث مرگ میلیون ها نفر می‌شود. مطالعات نشان داده اند که بسیاری از سبزیجات خانواده چلیپاییان ازجمله شلغم، دارای خواص ضدسرطانی هستند. یک مطالعه آزمایشگاهی نشان داد که عصاره شلغم نقش مؤثری در مهار سلول‌های سرطانی دارد.
بر اساس نتایج یک مطالعه، مواد غذایی حاوی نیترات‌‌های رژیمی مانند شلغم و کلم برگ سبز (کولارد)، ممکن است مزایای گوناگونی برای سلامت عروق خونی داشته باشند. این مزایا شامل کاهش فشار خون و جلوگیری از چسبیدن پلاکت‌‌ها به هم در خون است. اما باید به این نکته نیز اشاره کرد که خطرات بلندمدت داشتن یک رژیم غذایی حاوی نیترات زیاد و تأثیر آن بر سلامت قلب و عروق هنوز مشخص نیست. به‌طور کلی، یک رژیم غذایی غنی از میوه‌ها و سبزیجات اثرات مثبتی بر فشار خون دارد.
کمبود آهن یکی از شایع‌ترین مشکلات در کشورهای توسعه‌یافته است که از علل اصلی کم‌خونی یا آنمی به شمار می‌رود. مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین C همراه با غذاهای غنی از آهن به جذب حداکثری آهن کمک می‌کند. برگ شلغم یکی از خوراکی‌هایی است که منبعی غنی از ویتامین C و آهن به شمار می‌رود.
مصرف برگ شلغم، به دلیل داشتن مقادیر بالای کلسیم و ویتامین K، خطر پوکی استخوان را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. ویتامین K با کمک به افزایش جذب کلسیم و کاهش دفع آن از طریق ادرار، سلامت استخوانها را بهبود می‌بخشد. برگ شلغم همچنین حاوی مواد مغذی ضروری برای سلامت استخوانها ازجمله منیزیم، فسفر و ویتامین A هستند.
تحقیقات نشان می دهند که افراد مبتلا به دیابت نوع 1 که رژیم غذایی آن‌ها سرشار از فیبر است سطح گلوکز خون پایین تر و پایدارتری دارند. همچنین در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 افزایش مصرف فیبر میتواند به کاهش سطح قند خون، چربی و انسولین کمک کند. وجود مقادیر بالای فیبر در شلغم موجب کاهش سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع یک و دیابت نوع دو شده و همچنین اسید آلفا لیپوئیک موجود در شلغم در کنار کاهش سطح قند خون میتواند حساسیت به انسولین را در افراد دیابتی بهبود بخشد.
برگ های شلغم حاوی فولات (ویتامین B9) هستند که با جلوگیری از افزایش نوع خاصی اسیدآمینه، علائم افسردگی را کاهش می دهند. وجود مقادیر بالای این اسیدآمینه در ترشح هورمون های دوپامین، سروتونین و نور اپی‌نفرین تداخل ایجاد می کنند. این هورمون ها خواب، اشتها و خلق و خو را تنظیم کرده و سبب ایجاد حس شادی در فرد می شوند.
برگ شلغم منبعی سرشار از آهن است که با افزایش باروری مرتبط است. برگ شلغم نسبت به سایر مواد غذایی مانند اسفناج، کدو تنبل و لوبیا سبز میزان آهن بیشتری دارد. از دیگر مواد مغذی موجود در آن می‌توان به فولات اشاره کرد. این ماده به داشتن یک بارداری بدون خطر کمک کرده و سبب محافظت از جنین در برابر نقایص لوله عصبی که در ماه اول بارداری اتفاق می افتد، می شود. با این وجود، قبل از ایجاد هرگونه تغییر در رژیم غذایی مخصوصأ در دوران بارداری، حتماً با یک متخصص مشورت کنید.
میزان مواد مغذی موجود در این ریشه خوراکی و برگ آن متفاوت است. در جدول زیر به ارزش غذایی شلغم و برگ آن اشاره شده است:
روش‌های مختلفی برای استفاده از شلغم و بهره‌مندی از خواص شلغم وجود دارد. شلغم را می‌توان به صورت خواص شلغم خام و یا خواص شلغم پخته مصرف کرد اما باید توجه داشته باشید که برای حفظ بافت ترد شلغم‌ها نباید آن‌ها را بیش از حد و یا به مدت طولانی بپزید.
بهترین راه برای مصرف شلغم و بهره‌مندی از خواص شلغم بخارپز کردن آن است. مزیت بخارپز کردن شلغم نسبت به آب پز کردن آن این است که در بخارپز کردن آب شلغم که حاوی مواد مفیدی برای جلوگیری از سرطان است حفظ می‌شود اما هنگام آب پز شدن بخشی از خواص درمانی شلغم که مانع از ابتلای مصرف کننده به سرطان می‌شود از شلغم خارج می‌گردد.
معجون شلغم و عسل یک روش بسیار عالی برای درمان سرماخوردگی است. برای تهیه آن ابتدا شلغم‌ها را شسته، پوست بگیرید و سپس داخل شلغم را با قاشق خالی کنید. داخل هر کدام از شلغم‌ها را با یک قاشق چای خوری عسل پر کنید. شلغم‌ها را در یک ظرف شیشه‌ای یا یک قابلمه دیوار بلند چیده و درب آن را بگذارید و سپس این ظرف را داخل قابلمه‌ای دیگر قرار داده و آن را تا نیمه آب کنید. قابلمه آب را روی حرارت قرار دهید و شعله گاز را خیلی کم کنید. پس از گذشت دو ساعت شعله را خاموش کرده و اجازه دهید شلغم‌ها خنک شوند. پس از اینکه شلغم‌ها خنک شدند، مایع داخل شلغم‌ها را جدا کرده و داخل لیوان بریزید. این معجون عسل و شلغم را روزی سه مرتبه میل کنید.
با اضافه کردن شلغم به غذای خود می‌توانید از تمام خواص شلغم بهره‌مند شوید. از شلغم و برگ‌های شلغم می‌توانید در پخت و تهیه انواع سوپ، سالاد و خوراک‌ها استفاده کنید. برای این کار شلغم‌های را به صورت مکعبی خرد کنید و به خوراک، سالاد و سوپ خود با سایر سبزیجات اضافه کنید. تمایل ما به مصرف برخی از سبزیجات و خوراکی‌ها تحت تأثیر فصول سال و شرایط جوی و آب‌وهوایی است؛ مانند علاقه به خوردن هندوانه در تابستان و شلغم در پاییز و زمستان. شلغم که اغلب در میان سبزی‌ها نادیده گرفته می‌شود، فواید غذایی بسیار بالایی دارد؛ به‌عنوان مثال سرشار از مواد مغذی ضروری مانند فیبر، ویتامین‌‌ها و مواد معدنی است. از آنجایی که این مواد برای بهبود سلامت کلی لازم‌اند، توصیه می‌شود این سبزی را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
بهترین نوع شلغم، انواع کوچک آن هستند. هرچه شلغم رسیده تر می شود، طعم آن تندتر شده و بافتی خشن تر و چوبی شکل پیدا می‌کند. به دنبال شلغم هایی با رنگ روشن و همراه با برگ باشید که تازه، سفت و بدون لک هستند. این ریشه خوراکی را همیشه در جای خنک و کم‌نور نگهداری کنید. در خانه، ریشه و انتهای برگ‌ها را جدا کنید و تنها در زمان مصرف آن‌ها را بشویید و پوست بگیرید. به این ترتیب تا یک هفته می‌توانید آن را در یخچال نگهداری کنید.
شلغم در کنار تمام خواص و فواید خود در صورت زیاده‌روی در مصرف آن ممکن است موجب بروز عوارضی شود. از جمله عوارض شلغم ایجاد حساسیت غذایی است. افرادی که به سبزیجاتی از جمله کلم و گل کلم حساسیت دارند، احتمال اینکه به شلغم نیز حساسیت داشته باشند، وجود دارد. عوارض و علائم حساسیت به شلغم شامل مواردی مانند آبریزش بینی، آبریزش چشم، سرفه، آسم و ورم لب‌ها هستند.
در طب سنتی طبع شلغم گرم و تر می باشد و تری آن بر گرمی غلبه دارد. این ماده غذایی برای افراد با مزاج سرد و خشک مناسب است و افراد با مزاج سرد و تر باید شلغم را در کنار مصلحات آن یعنی زیره، خردل و فلفل استفاده کنند.
انتخاب بین شلغم خام یا پخته به این موضوع بستگی دارد که شما دنبال چه خواصی از شلغم هستید. هر دو روش پخت، مزایا و معایب خاص خود را دارند.
