تاثیر قند خون بر عملکرد مغز
مغز شما مرکز فرماندهی بدن شماست و از میلیون ها سلول عصبی تشکیل شده است که عملکرد بدن شما را کنترل می کنند؛ حتی زمانی که خواب هستید. در حقیقت حواس ۵ گانه، قدرت یادگیری و حافظه شما توسط مغز کنترل می شود. برای انجام همه ی این فعالیت ها، مغز شما نیاز به انرژی دارد و انرژی مورد نیاز خود را از قند موجود در خون دریافت می کند. حقیقت این است که مغز جز انرژی خواه‌ترین اندام های بدن است که برای عملکرد صحیح خود به نیمی از انرژی موجود در بدن نیاز دارد. در این مقاله قصد داریم تاثیر قند خون بر عملکرد مغز را بررسی کنیم با ما همراه باشید.
در مورد تاثیر قند خون بر مغز باید بگوییم، اگر سطح قند خون شما خارج از محدوده طبیعی باشد، یا به عبارتی اگر مبتلا به دیابت کنترل نشده باشید، این مسئله می تواند مرکز فرماندهی بدن شما را از تعادل خارج کند. از سوی دیگر دیابت می تواند باعث آسیب به سلول های عصبی چشم ها، پاها و دست های شما نیز بشود، همچنین می تواند با آسیب رساندن به اعصاب و رگ های خونی مغز شما نیز بر عملکرد تأثیر بگذارد، که این می تواند منجر به مواجه شدن با مشکلات حافظه و یادگیری، تغییرات خلق و خو، افزایش وزن، تغییرات هورمونی و به مرور زمان، مشکلات جدی دیگری مانند بیماری آلزایمر شود. بنابراین در مورد تاثیر قند خون بر عملکرد مغز می توان گفت، از آنجا که هم سطح قند خون بالا و هم سطح قند خون پایین می تواند این مضرات را برای افراد مبتلا به دیابت به همراه داشته باشد، لازم است این دسته افراد همیشه سطح قند خون خود را در محدوده ی قند خون هدف نگه دارند. کمبود قند خون موجب کاهش فعالیت مغز می شود اما در عین حال باید دانست که مقدار زیاد آن بی نهایت خطر آفرین است. این میزان زیاد قند در کارکرد مغز و حافظه اختلال ایجاد می کند. مغزهای آسیب پذیر را آشفته کرده و در ساختار معماری مغز موثر واقع شده با گذشت زمان فعالیت مغز را کاهش می دهد. رمز کارکرد عالی مغز مصرف کردن غذا به گونه ای است که قند لازم و مورد نیاز مغز را در هر لحظه فراهم سازد.
گلوکز سوختی است که بدن انسان برای به دست آوردن نیرو و گرما می سوزاند تا به نحوه مناسبی عمل کند همان طور که ماشین نیاز به سوخت بنزین دارد تا حرکت کند. هر سلول بدن برای به دست آوردن گرما و انرژی گلوکز مصرف می کند. مغز و شبکیه چشم انسان برای تامین سوخت مورد نیاز خود فقط گلوکز مصرف می کنند. بدین سبب گلوکز از آن جا که مغز را توانمند می سازد حائز اهمیت است. در حقیقت گلوکز تنها منبع سوختی مغز به حساب می آید. اما سایر سلول های بدن در صورت لزوم قادر به استفاده از چربی ها یا آمینو اسیدهای حاصل از پروتئین نیز می باشد اما نرون ها فاقد این قابلیت هستند. هر گاه میزان گلوکز مغز ثابت نباشد مغز از کار خواهد افتاد. بیش تر سلول ها گلوکز را به صورت گلیکوژن ذخیره می کنند و وقتی به گلوکز نیاز دارند، گلیکوژن را مبدل به گلوکز می کنند. سیستم عصبی مرکزی که مغز بخش اصلی آن است گلوکز را ذخیره نمی کند بنابراین اولین بخشی از بدن است که تحت تاثیر بیماری کمی قند خون قرار می گیرد. نکته جالب این که مغز تنها 2 درصد وزن بدن را داراست اما بین 20 تا 30 درصد انرژی بدن را به مصرف می رساند. به علاوه میزان ذخیره گلوکز در مغز آن قدر ناچیز است که اگر جبران نشود در ظرف 10 دقیقه تمامی آن به مصرف می رسد. از آن جا که مغز گلوکز را ذخیره نمی کند بسیار وابسته به میزان گلوکزی است که در جریان خون یافت می شود. وقتی گلوکز موجود در خون کم شود مغز نیروی کافی دریافت نمی کند. بنابراین قادر نیست که به نحوی موثر فعالیت کند و قبل از هر بخشی در بدن تحت تاثیر این امر قرار می گیرد و منجر به بحران انرژی در مغز می شود. نتیجه کلی این کاهش ممکن است در حافظه و وضع روحی و روانی شخص موثر بوده و موجب نقص در کارکرد مغز شود، فقط لحظه ای به این مسئله مهم فکر کنید و بگذارید که اهمیت آن به خوبی در ذهن شما نقش ببندد.
سوخت اصلی مغز انسان گلوکز و یا قند است به همین دلیل نوسان قند خون چه در قندهای بالا و چه در قندهای پایین میتواند روی عملکرد مغز تأثیرگذار باشد. قند خون بالا باعث آسیب به عروق خونی و اختلال گردش خون می شود که در نتیجه آن خونرسانی کافی به مغز صورت نمی گیرد. علاوه بر این قند خون بالا موجب افزایش ترشح سروتونین (نوعی انتقال دهنده عصبی در مغز میشود که در اندازه طبیعی تأثیر مثبتی بر سلولهای عصبی و عملکرد مغز دارد اما مقادیر اضافه آن میتواند اثر عکس داشته باشد و باعث آسیب به سلولهای عصبی و بروز التهاب در مغز و مشکلات حافظه شود.
در قند خون پایین نیز میتواند منجر به بروز علائمی نظیر خستگی سردرد و مشکلات حافظه شود. وقتی قند کافی برای تولید انرژی به سلولهای بدن نرسد سلولهای مغز نمیتوانند به درستی عمل کنند و این موضوع تمرکز را با دشواری مواجه می سازد. به یاد داشته باشیم با کنترل قند خون ورزش و رژیم غذایی مناسب میتوانیم سلامت مغز را حفظ کنیم.
