انواع دیابت و تاثیر آن بر افراد مختلف

  • مقالات دیابتی

انواع دیابت و تاثیر آن بر افراد مختلف

  • دیابت شاپ
  • ۱۴۰۲/۰۷/۰۸

با شنیدن کلمه دیابت اولین فکری که به ذهنتان می­رسد بالا بودن قند خون است. قند خون اغلب در سلامت دست کم گرفته می­شود اما اگر به­مدت طولانی تعادل آن به هم بریزد، تبدیل به دیابت می­شود. دیابت روی توانایی بدن در تولید یا استفاده از انسولین تاثیر می­گذارد. هورمونی که به بدن اجازه می­دهد گلوکز (شکر) را تبدیل به انرژی کند اگر دیابت زود تشخیص داده شود، به ­طور موثر قابل درمان است اما اگر بدون معالجه رها شود، منجر به عوارض احتمالی شامل بیماری قلبی، سکته، آسیب کلیه و اعصاب می­شود بدن معمولا پس از خوردن یا نوشیدن شکر موجود در غذا را تجزیه می­کند و از آن به­عنوان انرژی سلولی استفاده می­کند. برای رسیدن به این منظور، لوزالمعده باید هورمونی به نام انسولین ترشح کند. انسولین باعث تسهیل فرایند گرفتن شکر از خون و حمل آن به سلول­ها برای انرژی و سوخت می­شود اگر دچار دیابت هستید، لوزالمعده یا انسولین تولید نمی­کند یا بسیار کم تولید می­کند. در این حالت نمی­توان از انسولین به­طور موثر استفاده کرد. این امر باعث می­شود درحالی­که سلول­ها از انرژی مورد نیاز محروم مانده­اند، گلوکز خون بالا برود. درنهایت انواع مختلفی از مشکلات رخ می­دهد که تقریبا روی تمام سیستم­های اصلی بدن تاثیر می­گذارد

اهمیت تشخیص به موقع دیابت

بیماری دیابت از دو جنبه اهمیت دارد

  • تعداد مبتلایان به آن بسیار زیاد است بطوریکه در حال حاضر 150 میلیون نفر در دنیا دیابتی هستند و تا 15 سال دیگر این تعداد به 300 میلیون نفر خواهد رسید در ایران نیز حداقل 2 میلیون نفر دچار دیابت هستند و سالانه 200 هزار نفر در کشور به این بیماران افزوده می شود

  • نوع شایع آن دیابت نوع 2 معمولا بدون علامت یا با علایم مختصر می باشد در نتیجه فرد مبتلا ممکن است سال ها از بیماری خود بی خبر باشد و طی این مدت قند خون بیش از حد طبیعی منجر به صدمات جبران ناپذیر در قسمت های مختلف بدن به ویژه چشم ، کلیه ها و اعصاب محیطی می شود تشخیص و کنترل بیماری در مراحل ابتدایی می تواند جلوی بساری از عوارض گفته شده را بگیرد به همین دلیل افرادی که در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری هستند مانند افراد با سن بیش از 45 سال حتی بدون وجود هیچ علامتی بایستی حداقل هر 3 سال یکبار آزمایش قند خون ناشتا انجام دهند تا با تشخیص زودرس و کنترل قند خون  در حد مناسب از ایجاد بسیاری از این صدمات پیشگیری گردد 

انواع دیابت

دیابت نوع اول

برای تشخیص دیابت نوع یک در افراد مبتلا ، افراد اغلب احساس تشنگی شدید، تکرر ادرار،کاهش وزن شدید دارند. نقص اولیه در ساختار سلول های بتای پانکراس اغلب باعث موارد زیر می شود

  • کاهش تولید انسولین ضروری بدن

  • افزایش قند خون

  • تکرر ادرار

  • پر نوشی (نوشیدن مایعات به مقدار زیاد)

  • پر خوری(خوردن مواد غذایی به مقدار زیاد)

  • کاهش وزن

  • کاهش آب بدن

  • عدم تعادل الکترولیت ها

  • کتواسیدوز یا اغمای دیابتی (افزایش کتون بادی های اسیدی در خون)

میزان تخریب سلول های بتای پانکراس بسیار متغیر است و سرعت پیشرفت تخریب در نوزادان و کودکان سریعتر از سایر افراد (به ویژه بزرگسالان) می باشد. ظرفیت سلامتی پانکراس برای ترشح انسولین فراتر از نیاز معمول بدن می باشد. بنابراین شروع بالینی دیابت ممکن است با یک دوره ی بدون علامت از چند ماه تا چند سال، که در آن سلول های بتا تحت تخریب تدریجی بوده اند مشاهده شود. دیابت نوع یک تقریبا ۵ تا ۱۰ درصد همه ی بیماران دیابتی تشخیص داده شده را شامل می شود. افراد مبتلا به دیابت نوع یک وابسته به انسولین خارجی به منظور جلوگیری از کتواسیدوز و مرگ می باشند. دیابت نوع یک می تواند در هر سنی رخ دهد ولی اغلب افراد مبتلا سن کم تر از ۳۰ سال دارند، اگر چه این بیماری در افراد مسن هم رخ می دهد. افراد مبتلا به دیابت ، اغلب لاغر هستند اما در برخی از افراد دارای اضافه وزن نیز بدون هیچ علامت یا علائم جزئی ، تشخیص دیابت داده می شود که می تواند منعکس کننده ی روند افزایش چاقی در میان کودکان و بزرگسالان باشند

انواع دیابت نوع یک

  • دیابت نوع یک وابسته به سیستم ایمنی: دیابت ملیتوس وابسته به سیستم ایمنی به علت تخریب سلول های بتای پانکراس توسط سیستم ایمنی بدن می باشد که سیستم خود ایمنی بدن سلول های بتا را که فقط انسولین ترشح می کنند را تخریب می کنند

  • دیابت نوع یک ایدیوپاتیک: این نوع دیابت یک، شکلی از بیماری است که علت مشخصی برای بروز آن وجود ندارد. اگرچه فقط گروه اندکی از افراد با دیابت نوع یک در این دسته قرار می گیرند که اغلب دارای نژاد آسیایی یا آفریقایی می باشند.

در حال حاضر هیچ روش مشخصی برای پیشگیری از دیابت نوع یک وجود ندارد. بیماری های خود ایمنی تیروئید و سلیاک، اغلب با تکرر بیش تری در افراد مبتلا به دیابت نوع یک بروز پیدا می کند. بیماری خود ایمنی تیروئید در ۱۷ الی ۳۰ درصد از بیماران مبتلا به دیابت نوع یک  ، و بیماری سلیاک در ۱ الی ۱۶ درصد از بیماران مبتلا به دیابت نوع یک در مقایسه با ۰.۳ الی ۱ درصد در جمعیت عمومی رخ می دهد. کودکان مبتلا به دیابت نوع یک  باید برای بیماری سلیاک ارزیابی شوند. اگر بیماری سلیاک با بیوپسی (بافت برداری) تأیید شد، کودک باید تحت رژیم  فاقد گلوتن که توسط رژیم شناس که هم برای مدیریت سلیاک و هم برای دیابت تدوین شده است قرار بگیرد

دیابت نوع دو

تقریبا ۹۰ الی ۹۵ درصد از همه ی بیماران مبتلا به دیابت ملیتوس، مبتلا به دیابت نوع دو هستند. این بیماری یک بیماری پیش رونده است که در بیشتر افراد به مدت طولانی وجود داشته است، قبل از اینکه تشخیص داده شود. هایپرگلایسمی (افزایش قند خون) به تدریج پیشرفت می کند و اغلب در مراحل اولیه به اندازه ی کافی شدید نیست که بیمار متوجه علائم دیابت شود. اگرچه عدم تشخیص دیابت می تواند خطر پیشرفت تخریب رگ های خونی کوچک و بزرگ را در این بیماران افزایش دهد

اکثر مبتلایان به دیابت نوع دو ، چاق هستند و چاقی خودش به تنهایی علت درجاتی از مقاومت به انسولین می باشد. بیمارانی که با توجه به معیار های سنتی وزن، چاق نیستند ممکن است دارای توزیع درصد چربی بالاتر و غالبا در ناحیه ی شکمی باشند. به هرحال برخی از افراد چاق هرگز به دیابت مبتلا نمی شوند بنابراین چاقی به همراه استعداد ژنتیکی برای بروز دیابت نوع دو ضروری می باشند

دیابت حاملگی

حدود 3 تا 5 درصد خانم‌هاي باردار، به خصوص در اواخر دوران حاملگي، به ديابت مبتلا مي‌شوند. خانم‌هاي بارداري كه استعداد ابتلا به ديابت در ايشان وجود دارد، داراي عوامل خطرزاي بسياري هستند كه احتمال ديابت حاملگي در ايشان شايع‌تر مي‌‌شود. اگر چه بعد از زايمان و به دنيا آمدن نوزاد، ديابت از بين مي‌رود اما ممكن است در بارداري بعدي، مجددا ظاهر گردد حدود 50 درصد خانم‌هايي كه طي دوران حاملگي دچار ديابت مي‌شوند ممكن است به طور دامي به ديابت مبتلا شوند. در اين صورت حتما بايد تحت نظر پزشك متخصص، براي خود و فرزندانشان برنامه‌هاي صحيحي را آموزش ببينند. به رغم اين كه ديابت با توجه به علم امروز عارضه‌اي است كه كاملا رفع نمي‌شود و تا آخر عمر همراه ديابتي مي‌باشد، ‌اما مي‌توان با همكاري پزشك و ديابتي آن را به گونه‌اي درمان نمود كه امري بسيار معمولي به نظر آيد و فرد ديابتي، تصويري از يك بيماري در ذهن خود ايجاد ننمايد

 عوامل خطر دیابت نوع اول

عوامل خطر اصلی دیابت نوع یک شامل موارد زیر است

  • سابقه خانوادگی: داشتن والدین یا خواهر و برادر با دیابت نوع یک خطر ابتلای فرد به همان نوع را افزایش می دهد. اگر هر دو والدین مبتلا به دیابت نوع یک باشند ، خطر حتی بیشتر است.

  • سن: دیابت نوع یک معمولاً در بزرگسالان و کودکان جوان تر بروز می کند. این بیماری یکی از شایع ترین بیماری های مزمن است که در کودکی بروز می کند. کودکان معمولاً در زمان تشخیص دیابت، کمتر از 14 سال سن دارند. دیابت نوع یک ممکن است در هر سنی بروز کند، اگرچه ابتلا به دیابت نوع یک در سن های بالاتر نادر است

  • ژنتیک: داشتن ژن های خاص ممکن است خطر ابتلا به دیابت نوع یک را افزایش دهد. پزشک شخص می تواند این ژن ها را برای تشخیص دیابت بررسی کند

سایر عوامل خطر دیابت نوع یک تحت بررسی هستند ، از جمله مطالعات 2012 که نشان می دهند فاصله جغرافیایی از خط استوا می تواند خطر دیابت نوع یک را افزایش دهد. با این وجود ، تحقیقات بیشتری برای تأیید سایر عوامل خطر دیابت نیاز است

عوامل خطر دیابت نوع دو

دیابت نوع دو ، دو نوع عامل خطر دارد

عوامل خطر دیابت که قابل پیشگیری اند : برخی از عوامل خطر دیابت نوع دو ، عواملی اند که افراد می توانند برای جلوگیری از آنها قدم بردارند از جمله 

  • ورزش کم یا نداشتن ورزش

  • فشار خون بالا چاقی یا اضافه وزن داشتن ، به خصوص داشتن وزن اضافی در اطراف شکم

  • بیماری های قلبی و عروقی و سکته مغزی

  • سطح پایین کلسترول "خوب" یا لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL)

  • سطح بالایی از چربی ها به نام تری گلیسیرید

افراد می توانند با تغییر در سبک زندگی ، خصوصا با بهبود رژیم غذایی و رژیم ورزش ، خطر ابتلابه دیابت نوع دو را کاهش دهند.

  • عوامل خطر اجتناب ناپذیر: برخی از عوامل خطر دیابت نوع دو ، عواملی هستند که افراد نمی توانند از آن ها جلوگیری کنند

  • برخی نژاد ها: نژاد های آمریکایی های آفریقایی، آمریکایی های آسیایی ، آمریکایی های اسپانیایی لاتین ، آمریکایی های بومی و یا جزایر اقیانوس آرام همه خطر بیشتری برای دیابت نوع دو  نسبت به سایر گروه ها دارند. سن بالای 45 سال

  • آکانتوزیس نیگریکانس: شرایطی که پوست تیره ، ضخیم و مخملی در اطراف گردن یا زیر بغل ایجاد می شود

انستیتوی ملی دیابت و اختلالات گوارشی کلیه (NIDDK) ابزاری دارد که افراد می توانند از آنها برای محاسبه خطر ابتلا به دیابت نوع دو  استفاده کنند. این آزمایش هفت عامل خطر از جمله وزن و قد را در نظر می گیرد تا بتواند شاخص توده بدنی (BMI) بدن را محاسبه کند. BMI یک جنبه مهم در خطر ابتلا به دیابت است. باید توجه داشت که BMI دقیق ترین مقیاس اندازه گیری سلامت نیست، BMI بالا می تواند شاخص خطر دیابت باشد

  • رنگ

  • حالت

  • نوع