پتاسیم یکی از ریزمغذی‌های ضروری و مهم برای بدن است. این ماده در بسیاری از مواد غذایی وجود دارد که می‌توان از طریق مصرف آن‌ها نیاز بدن به این ریزمغذی را تأمین کرد. این عنصر حیاتی دارای نقش‌هایی حیاتی در حفظ سلامت انسان است.این عنصر در بدن انسان هم نقش‌های متعددی دارد (سلول‌های ماهیچه‌ای خصوصاً ماهیچه‌های قلب، سیستم عصبی، ریتم قلب و …) و کمبود پتاسیم می‌تواند روی کارکرد این سیستم‌ها تأثیر منفی بگذارد. در موارد سبک‌تر کمبود پتاسیم خود را با خستگی، اسپاسم عضلانی و نامنظم شدن ضربان قلب نشان می‌دهد بدن ما نمی‌توان به شکل طبیعی پتاسیم تولید کند و ما پتاسیم مورد نیاز بدن‌مان را به کمک تغذیه تأمین می‌کنیم. میوه‌هایی مانند زردآلو، موز، سیب، کیوی، خیار، بروکلی، اسفناج، پرتقال و آناناس حاوی پتاسیم هستند. لوبیا و آجیل (مغزهای خوراکی) هم منبع مناسبی برای تأمین پتاسیم محسوب می‌شوند.
کاهش موقتی پتاسیم ممکن است که علائم و عوارض خاصی را ایجاد نکند. به عنوان مثال بعد از یک تمرین ورزشی ممکن است بدن شما با کمبود پتاسیم مواجه شود. و با مصرف یک وعده غذایی این کمبود برطرف شود. و شما چیزی را متوجه نشوید. اما کمبودهای شدید می‌توانند بسیار جدی باشند. و زندگی افراد را تحدید کنند.
برخی از علائم کمبود پتاسیم بدن عبارتند از:
برخی از شرایط و بیماری‌های خاص می‌توانند منجر به کمبود پتاسیم خون شوند. علل اصلی که می‌توانند باعث ایجاد هیپوکالمی (کمبود عنصر پتاسیم در بدن) شوند، ورزش قلبی عروقی استقامتی بدون هیدراتاسیون و مصرف مایعات مناسب، استفراغ، اسهال و رژیم غذایی ازنظر میوه و سبزی فقیر هستند. علل دیگر سطح غیر مناسب پتاسیم شامل عملکرد ضعیف کلیه، تغییر میزان pH خون و میزان هورمون‌های موجود در بدن است. داروهایی مانند دیورتیک ها و ملین‌ها همچنین می‌توانند سطح این ماده را در بدن کم کنند.
بعضی از این عوامل عبارتند از:
گفتنش سخت است، آزمایش های روتینی که انجام می شود کمبود پتاسیم را چک نمی کنند، و همچنین هیچگونه علائم فیزیکی نیز مشاهده نمی کنید. با این حال چند نشانه وجود دارد که اگر شاملتان شود ممکن است دچار کمبود پتاسیم باشید.
معمولا بشقاب غذایتان رنگین نیست
میوه ها و سبزیجات از غنی ترین منابع پتاسیم هستند، پس رنگین کمانی از این مواد غذایی باید در بیشتر وعده های غذایی که میل می کنید حضور داشته باشند. اگر اغلب بشقابتان تک رنگ است یعنی بیشتر مواقع در حال خوردن گوشت، نشاسته های تصفیه شده، و یا غذاهایی که از جعبه یا بسته بندی بیرون می آیند هستید – این غذاهای به اندازه کافی پتاسیم ندارند. پتاسیم نشانگر یک برنامه غذایی مناسب برای سلامت کل بدن است. کمبود پتاسیم بیشتر بین افرادی دیده می شود که دسترسی محدودی به غذاهای تازه دارند.
احساس ضعف و خستگی دارید
هر کاری می تواند باعث پایین آمدن سطح انرژی بدن شود. اما اگر با وجود استراحت کافی همچنان احساس خستگی و ضعف داشتید، وقتش است نگاهی به برنامه غذایی خود بیاندازید. خوردن میوه و سبزیجات حاوی پتاسیم کمکتان می کند سرحال بمانید. اگر تغییری احساس نکردید چه؟ در صورت عدم تغییر باید با پزشک خود صحبت کنید تا مشخص شود عوامل دیگر چیست.
فشار خون بالا داری
موارد بسیاری – از جمله سابقه خانوادگی، اضافه وزن، و خوردن بیش از حد نمک – می توانند فشار خونتان را بالا ببرند. اما تحقیقات نشان داده برنامه غذایی حاوی پتاسیم پایین نیز باعث بالا رفتن فشار خون می شود. پتاسیم مهم است چون باعث جبران سدیم می شود: بسیاری از مردم زیاد غذاهای نمکی می خورند و کمتر به سراغ میوه ها و سبزیجات می روند. این کار موجب عدم تعادل و در نتیجه بالا رفتن فشار خون می شود.
مستعد به گرفتگی شدید عضله هستید
اگر اسپاسم های دردناک عضلانی زیاد برای پاهایتان اتفاق می افتد، ممکن است مشکل کمبود پتاسیم باشد. معمولا ورزشکارانی که زیاد فعالیت می کنند و حسابی عرق می ریزند دچار چنین اسپاسم هایی می شوند. دلیلش هم این است که الکترولیت ها از جمله پتاسیم، وقتی زیاد عرق می کنیم از بدن خارج می شوند. یکی از سریع ترین راه حل ها برای ورزشکاران استفاده از نوشیدنی ورزشی است که حاوی الکترولیت باشد. فقط آب خالی ننوشید چون ممکن است مشکل بدتر شود.
تپش قلب دارید
وقتی سطح پتاسیم به شدت پایین می آید، می تواند بسیار خطرناک باشد. اگر حس می کنید قفسه سینه به شدت تکان می خورد، می لرزد و یا انگار قلبتان در حال بیرون آمدن از قفسه سینه است، دچار تپش غیر طبیعی قلب شده اید. باید هرچه سریعتر کمک پزشکی دریافت کنید.
چگونه پتاسیم دریافتی خود را بالا ببرید
بهترین روش بالا بردن پتاسیم دریافتی خوردن انواع مختلف میوه و سبزیجات در طول روز است. اما در این میان مواردی هستند که بیش از دیگر غذاها پتاسیم دارند. شاید فکر کنید منظورم موز است اما باید بگویم سیب زمینی پخته با پوست دو برابر موز پتاسیم دارد. دیگر منابع غنی پتاسیم عبارتند از اسفناج، توت فرنگی، بروکلی، و برگ چغندر.
پتاسیم در غذاهای سبوس دار و تصفیه نشده یافت میشود. برخی از منابع عالی پتاسیم شامل سبزیجاتی با برگ سبز،آووکادو، سیب زمینی، موز و حبوبات است. تصفیه مواد غذایی به شدت از مقدار پتاسیم موجود در آن می‌کاهد. بنابراین رژیم غذایی حاوی مواد تصفیه شده پتاسیم بسیار اندکی خواهد داشت.همچنین بیشتر غذاهای فرآوری شده حاوی مقدار بالایی از سدیم است و زمانی که مصرف سدیم بالا رود، مصرف بیشتری پتاسیم برای حفظ تعادل آن در بدن نیاز خواهد بود. سعی کنید روزانه از سیزجات و میوه‌ها در وعده غذایی خود استفاده کنید. مواد غذایی حاوی پتاسیم شامل موارد زیر است:
پتاسیم زیاد برای افراد سالمند و کسانی که به اختلالات کلیوی دچار هستند زیاد مناسب نیست. پتاسیم بر تعادل مایعات در بدن تأثیر می‌گذارد و با توجه به این‌که با افزایش سن کلیه‌ها کمتر قادر به حذف پتاسیم از خون خواهند بود بنابراین برای مصرف مکمل های حاوی پتاسیم حتما با پزشک خود مشورت کنید.
