توانایی دید افراد در سن ها و دوره های مختلف زندگی، تغییراتی می کند. در افراد بالای 40 سال ممکن است اختلالی در دید به وجود بیاید که نام آن را پیرچشمی می نامند. پیشرفت بیماری پیرچشمی حدوداً تا 55 سالگی ادامه پیدا می کند. بیماران مبتلا به پیرچشمی دارای اختلال در تطابق عدسی چشمشان هستند، این بدان معناست که فرد مبتلا دید واضحی از اشیاء نزدیک خود ندارد و آنها را دورتر می بیند. به عبارت دیگر می توان گفت با افزایش سن در افراد، خاصیت انعطاف پذیری خود را به مرور زمان از دست می دهد و کم می شود و با کاسته شدن این منعطف بودن، چشم فرد برای دید نزدیک نمی تواند تطابق داشته باشد و اجسام نزدیک را نمی تواند به وضوح مشاهده نماید. افراد مبتلا به پیرچشمی برای خواندن کتاب و یا خطوط ظریف دفتر تلفن با مشکل مواجه می شوند. همچنین گاهی ممکن است دچار خستگی و سردرد شوند.

پیرچشمی یک بیماری نیست. نتیجه پیری طبیعی چشم است. عدسی چشم دقیقاً در پشت عنبیه قرار دارد و به ماهیچه‌های کوچکی متصل است که به تغییر شکل آن برای تمرکز کمک می‌کند. این ماهیچه‌ها که ماهیچه‌های مژگانی نامیده می‌شوند، زمانی که روی یک جسم نزدیک تمرکز می‌کنید، به طور خودکار منقبض می‌شوند و انحنای عدسی را افزایش می‌دهند. وقتی به دور نگاه می‌کنید، ماهیچه‌ها شل می‌شوند.

از حدود 40 سالگی، این ماهیچه‌ها شروع به کار نکردن می‌کنند، و عدسی سخت‌تر و دارای انعطاف کمتری می‌شود. ترکیب این عوامل به این معنی است که عدسی توانایی تغییر شکل خود را از دست می‌دهد و تمرکز بر روی اجسام نزدیک را دشوارتر می‌کند.

عاداتی وجود دارد که می‌تواند به شما در حفظ سلامت کلی چشم کمک کند. برای مثال، خوردن یک رژیم غذایی متنوع و غنی از مواد مغذی خاص - ویتامین‌های A، C و E، مواد معدنی روی، و آنتی‌اکسیدان‌های لوتئین و زآگزانتین - ممکن است به کاهش خطر برخی بیماری‌های چشمی که می‌توانند باعث کاهش بینایی شوند،از جمله دژنراسیون ماکولا (تحلیل‌رفتن لکه زرد شبکیه چشم) کمک کند. به‌طور کلی، ورزش کردن و داشتن فرم بدنی خوب می‌تواند به سلامت شبکیه و رگ‌های خونی پشت چشم کمک کند.
در مورد عادات بد سلامتی، مطالعه‌ای، ارتباطی بین سیگار کشیدن و شروع زودرس پیرچشمی را نشان داد، اما تحقیقات محدود است.

با افزایش سن، خطر خشکی چشم افزایش می‌یابد، تا حدی به این دلیل که چشم‌های ما به طور طبیعی اشک‌های با کیفیت کمتری تولید می‌کنند. انجام اقداماتی برای کنترل خشکی چشم، پیرچشمی را اصلاح نمی‌کند، اما ممکن است به جلوگیری از دشوارتر شدن دید نزدیک به این بیماری کمک کند. 

کارهایی که می‌توانید برای مقابله با خشکی چشم انجام دهید عبارتند از: مکرر پلک زدن، استفاده از دستگاه مرطوب‌کننده در اتاق‌هایی که زمان زیادی را در آن می‌گذرانید، خواب کافی و استراحت منظم پس از خیره شدن طولانی‌مدت به کامپیوتر یا صفحه نمایش دیگر.لنزهای تماسی وجود دارند که می‌توانند دید نزدیک و دور را اصلاح کنند و برخی از افراد می‌توانند از جراحی لیزر، اینله قرنیه یا تعویض لنز انکساری بهره‌مند شوند. در این روش، که به عنوان بخشی از جراحی آب مروارید انجام می‌شود، عدسی یک چشم برداشته می‌شود و با ایمپلنتی جایگزین می‌شود که دید نزدیک را در آن چشم اصلاح می‌کند، رویکردی برای اصلاح پیرچشمی است.

دلایل بروز پیرچشمی

هنگامی که پا به دهه پنجاه زندگی می گذاریم، ماهیچه هایی که لنز چشم را نگهداری می کنند، ضعیف می شوند. ماهیچه های ضعیف شده نمی توانند عدسی چشم را به راحتی به حرکت درآورند، در نتیجه نوری که از سمت اشیاء به چشم می رسد را به درستی روی شبکیه متمرکز نمی کند و بنابراین اجسام به وضوح دیده نمی شوند. به عبارت ساده تر می توان گفت در پیرچشمی قدرت تمرکز خود را روی اجسام خارجی از دست می دهیم.
به صورت کلی تغییراتی در بدن به دلیل افزایش سن ایجاد می شود که اجتناب ناپذیر هستند و برگشت پذیر نیستند، پیرچشمی یکی از آنها می باشد. این مشکل مسئله نگران کننده و حادی نیست و به راحتی اصلاح یا درمان می شود.

علائم پیرچشمی

پیر چشمی همانند دیگر مشکلات بدن، علائمی از خود نشان می دهد. البته قابل ذکز است که در افراد مختلف ممکن است علائم گوناگونی داشته باشد. برای اطلاعات بیشتر و دقیق تر شما، مهمترین و بیشترین علائم پیرچشمی را نام می بریم تا با آنها آشنا شوید تا در صورت مشاهده سریعاً به متخصص چشم پزشک مراجعه کرده و آن را درمان کنید.

اکثر افراد اولین مشکل را در مطالعه نوشته های ریز در نور نسبتاً کم را دارند در صورتی که تا قبل هیچ مشکلی برایشان نبوده است.
افراد مبتلا به هنگام مطالعه طولانی مدت و یا انجام کارهای ظریف و ممتد احساس خستگی چشم، سردرد و یا خواب آلودگی می کنند.
هنگام مطالعه برای دید بهتر و دقیق تر کتاب را باید دور کنند.
وجود مشکل در نخ کردن سوزن هرچند در نور زیاد باشد.

جالب است بدانید افرادی که با مطالعه، کار با کامپیوتر و یا کارهای ظریف همانند خیاطی سروکار دارند، زودتر متوجه بروز مشکلات می شوند.با توجه به شغل افراد، نیاز به استفاده از عینک نزدیک در پیرچشمی با توجه به شرایط شخص، با تقدم و تاخر خواهد بود.

مشکلات ناشی از پیرچشمی

چنانچه مشکل پیرچشمی دارید و به موقع و به درستی از آن جلوگیری و یا آن را درمان نکنید، دچار مشکلات و اختلالاتی خواهید شد. این مشکلات که ناشی از پیرچشمی هستند را برای شما نام می بریم.

• زیاد شدن اختلال تاری دید برای جسم های نزدیک
• نمره آستیگمات چشم بالا می رود
• اختلاف قدرت بینایی در دو چشم زیاد می شود
• امکان ناسازگاری با درمان های تجویز شده متخصص چشم پزشک
• سردرد و سوزش چشم ها
• احساس خستگی شدید در چشم ها

جلوگیری از پیرچشمی

پیرچشمی امری اجتناب ناپذیر است و قابل پیشگیری نیست ولیکن با اقدامات و انجام کارهای ساده ای می توان از بینایی و چشم ها به خوبی مراقبت کرد. این کارها عبارتند از:

• به صورت منظم معاینه چشم انجام دهید و متخصص چشم مناسبی را برای خود بیابید.
• بیماری هایی که بر روی بینایی و چشم ها تاثیر سوء می گذارند، نظیر دیابت و فشار خون را کنترل نمایید.
• به هنگام مشاهده علائمی نظیر کاهش یکباره بینایی چشم، سریعاً به پزشک مراجعه نمایید.
• استفاده از عینک با نمره مناسب که مستلزم معاینه دکتر می باشد.
• استفاده از نور کافی و مناسب
• می توان از عمل جراحی نیز استفاده کرد.
• متخصصان چشم بر این عقیده اند که خواب مفید 8 ساعته در شبانه روز از پیرچشمی جلوگیری می کند.
• از مرکبات و میوه جاتی که منبع غنی ویتامین A و C هستند، استفاده کنید.
• حتماً در معرض نور خورشید از عینک آفتابی استفاده نمایید.

روش های درمان پیرچشمی

گرچه که برای پیرچشمی درمان قطعی وجود ندارد ولیکن می توان با توجه به شرایط و خصیصه های متفاوت شخصی هر فرد، از روش های گوناگون، جهت بهبود دید بیمار اقدام کرد. در ذیل روش های گوناگون را نام می بریم.

عینک
متخصصان چشم، بر این باورند که استفاده از عینک، بهترین روش برای بهبود پیرچشمی به شمار می رود. افرادی که قبل از مبتلا شدن به پیرچشمی، نزدیک بین یا دوربین بوده اند، با ابتلا به پیر چشمی می بایست از دو عینک استفاده نمایند، یکی برای دیدن فاصله نزدیک و یکی برای برای مشاهده اجسام دور. با این حال گاهی پزشکان عینک های دو کانونی برای بیماران خود تجویز می کنند تا آنها بتوانند با استفاده از یک عینک، هم مشکل نزدیک بینی و هم دوربینی خود را برطرف نمایند.
چشم هرچند سال یکبار، 0.25 الی 0.5 نمره افزایش می یابد، بنابراین باید معاینات منظم چشم پزشکی را جدی گرفته و به صورت همیشگی انجام دهید.

لنزهای تماسی
گاهی بیماران به جای استفاده از عینک، خواستار استفاده از لنزهای تماسی هستند، که برای آنها از انواع مختلف لنزها استفاده می شود. لنزهای تماسی چند کانونی برای رفع همزمان نزدیک بینی و دوربینی وجود دارد که به این صورت کار می کند که قسمت بالایی آن جهت دید دور و قسمت پایینی آن برای دید نزدیک تعبیه شده است. نوع دیگر و معمولی لنز نیز برای اصلاح تک چشمی استفاده می شود، به این صورت که یک لنز برای رفع نزدیک بینی و لنز دیگر نیز جهت رفع دوربینی استفاده می شود و پس از مروز زمان مغز در به کارگیری یک چشم برای دید نزدیک و دیگری برای دید دور سازگار می شود. البته قابل ذکر است که در این نوع از لنز، دید سه بعدی نخواهید داشت.
به مرور با گذشت زمان و با تغییر شماره چشم، می بایست به پزشک مراجعه نمایید تا طبق معاینات جدید، برای شما لنزهای جدیدی را تجویز کند. در برخی مواقع با مراجعه به دکتر هنگام تجویز لنزهای تماسی، عینک هم جهت مطالعه برای شما تجویز خواهد کرد.

جراحی و لیزر
در برخی مواقع هنگامی که بیمار احساس نارضایتی در استفاده از عینک و لنزهای تماسی داشته باشد و تغییر دائم شماره چشم، انواع مختلفی از جراحی و لیزر برای اصلاح عیوب انکساری می توان استفاده کرد. البته بیمار می باید تمام شرایط مناسب را جهت تحت جراحی و لیزر چشم قرار گرفتن را داشته باشد. انواع متفاوتی از جراحی وجود دارد که بیمار می تواند با مراجعه به پزشک معالج و بررسی های دقیق شرایط، بهترین نوع را انتخاب کند.