آزمایش FBS چیست و چرا انجام آن ضروری است ؟
شاید خیلی وقت ها سئوالی که ذهن اکثریت افراد مبتلا به دیابت را با مشاهده برگه آزمایش خون درگیر میکند این است که این آزمایش FBS چیست و چرا انجام آن ضروری است ؟ آزمایش FBS یکی از ساده‌ترین و در عین حال مهم‌ترین آزمایش‌های خون است که برای اندازه‌گیری قند خون ناشتا انجام می‌شود. این آزمایش نقش کلیدی در تشخیص زودهنگام دیابت و پیش‌دیابت دارد و کمک میکند تا از بروز عوارض خطرناک مانند بیماری‌های قلبی، کلیوی و عصبی پیشگیری شود. در این مطلب به زبان ساده توضیح می‌دهیم که آزمایش FBS چیست، چگونه انجام می‌شود، تفسیر نتایج آن چگونه است و چرا باید به‌صورت منظم انجام شود.
FBS مخفف Fasting Blood Sugar است؛ به معنی قند خون ناشتا. در این آزمایش، میزان گلوکز خون شما بعد از ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتا بودن اندازه‌گیری می‌شود. نتیجه این آزمایش نشان می‌دهد که بدن شما تا چه حد می‌تواند قند خون را کنترل کند و آیا انسولین به‌درستی عمل میکند یا خیر.
۱. تشخیص دیابت و پیش‌دیابت: بسیاری از افراد دیابتی در مراحل اولیه هیچ علائمی ندارند. آزمایش FBS می‌تواند قبل از بروز نشانه‌ها، بیماری را شناسایی کند.
۲. پیشگیری از عوارض خطرناک: کنترل قند خون از مشکلاتی مانند نارسایی کلیه، سکته قلبی و آسیب عصبی جلوگیری میکند.
۳. پیگیری درمان بیماران دیابتی: پزشکان از نتایج FBS برای تنظیم دارو، رژیم غذایی و ورزش استفاده می‌کنند.
فرآیند این آزمایش ساده و بدون درد است:
گرچه در بسیاری از موارد قند خون بالا بدون علامت است، اما در برخی افراد این نشانه‌ها دیده می‌شود:
اگر چنین علائمی دارید، انجام آزمایش FBS می‌تواند وضعیت قند خونتان را مشخص کند.
آزمایش FBS فقط یک آزمایش تشخیصی نیست؛ بلکه راهنمایی برای تغییر سبک زندگی است. اگر قند خون شما بالاتر از حد طبیعی است، می‌توانید با چند اقدام ساده خطر دیابت را کاهش دهید:
سالمندان بیشتر در معرض دیابت نوع ۲، فشار خون بالا و بیماری قلبی هستند. انجام منظم این آزمایش برای آن‌ها بسیار حیاتی است:
این آزمایش برای گروه‌های زیر توصیه می‌شود:
گاهی پزشک برای بررسی دقیق‌تر، آزمایش‌های زیر را نیز تجویز میکند:
ترکیب این آزمایش‌ها تصویر کاملی از وضعیت قند خون ارائه می‌دهد
وقتی صحبت از بررسی و کنترل قند خون می‌شود، دو آزمایش بیشتر از همه مورد توجه قرار می‌گیرند: آزمایش FBS (قند خون ناشتا) و آزمایش HbA1c (هموگلوبین گلیکوزیله).
هر دو برای ارزیابی وضعیت قند خون مفیدند، اما هدف و نوع اطلاعاتی که می‌دهند متفاوت است. در ادامه، تفاوت این دو آزمایش را به زبان ساده توضیح می‌دهیم تا بدانید کدام تست برای شما مناسب‌تر است.
در این آزمایش، سطح گلوکز خون پس از ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتا بودن اندازه‌گیری می‌شود.
کاربرد اصلی: تشخیص اولیه دیابت و بررسی کنترل قند خون در لحظه انجام آزمایش.
مزیت:ساده، سریع و ارزان
محدودیت: فقط وضعیت قند خون را در همان روز و زمان آزمایش نشان می‌دهد.
HbA1c یا هموگلوبین گلیکوزیله آزمایشی است که میانگین قند خون در سه ماه گذشته را نشان می‌دهد. این تست بر اساس میزان قندی که به گلبول‌های قرمز خون چسبیده است اندازه‌گیری می‌شود.
کاربرد اصلی: بررسی روند کنترل قند خون در طول زمان و پایش اثربخشی درمان دیابت.
مزیت: تصویری کلی از وضعیت قند خون در بلندمدت ارائه می‌دهد.
محدودیت: برای تشخیص سریع تغییرات لحظه‌ای قند خون مناسب نیست.
|
ویژگی‌ها |
FBS |
HbA1c |
|
نوع آزمایش |
قند خون ناشتا |
میانگین قند خون ۳ ماه گذشته |
|
نیاز به ناشتایی |
دارد (۸ تا ۱۲ ساعت) |
ندارد |
|
زمان بررسی |
در لحظه آزمایش |
در بازه ۳ ماه گذشته |
|
کاربرد اصلی |
تشخیص سریع دیابت و پیش‌دیابت |
بررسی روند کنترل قند خون در بیماران دیابتی |
|
دفعات توصیه‌شده |
معمولاً سالی ۱ تا ۲ بار |
هر ۳ تا ۶ ماه یک‌بار |
|
محدودیت‌ها |
تحت تأثیر استرس یا غذا قبل از آزمایش |
ممکن است در کم‌خونی یا بیماری‌های خونی دقیق نباشد |
در واقع هیچ‌کدام به‌تنهایی کامل نیستند. پزشک معمولاً هر دو آزمایش FBS و HbA1c را با هم درخواست میکند تا:
اگر FBS شما نرمال است ولی HbA1c بالاست، ممکن است قند خونتان در ساعات دیگر روز زیاد باشد. برعکس، اگر HbA1c طبیعی اما FBS بالا باشد، ممکن است مشکل کنترل قند خون ناشتا داشته باشید.
آزمایش FBS یک تست ساده، سریع و بسیار مؤثر برای پایش سلامت قند خون است. انجام منظم آن به‌ویژه برای سالمندان و افراد در معرض خطر ضروری است. با تشخیص زودهنگام، تغذیه سالم، ورزش منظم و کنترل استرس می‌توانید از بروز دیابت و عوارض آن جلوگیری کنید.
برای ثبت نظر، لطفاً وارد حساب کاربری خود شوید.
