وقتی قند خون بیش‌ازحد مجاز یا نرمال باشد، در اصطلاح می‌گوییم فرد مبتلا به پیش دیابت است. هنوز فرد به هیچ یک از انواع آن مبتلا نشده و می‌تواند بدون دارو و درمان خاص تنها با رعایت مواردی این مشکل را برطرف کند. البته گاهی درمان دارویی نیز توصیه میشود.بهترین کار برای اینکه از مرز دیابت اولیه عبور نکنید و قند خون را به حالت نرمال برگردانید. پیش دیابت با تغییر سبک زندگی قابل کنترل و پیشگیری است. معمولاً در چنین وضعیتی متخصص به شما توصیه می‌کند از رژیم غذایی به‌خصوصی پیروی کنید و برخی از مواد غذایی را دیگر مصرف نکنید. رعایت دستورالعمل‌های غذایی به نفع شماست و شما را از ابتلا به این بیماری در سنین بالا در امان نگه می‌دارد.
پره‌دیابت معمولا هیچ علامت و نشانه‌ای ندارد. تیره شدن قسمت‌های خاصی از بدن از جمله گردن، زیر بغل، آرنج، زانو و مچ پا می‌تواند یکی از علائم احتمالی این بیماری باشد. بعضی از افراد هم ممکن است علائمی مثل تشنگی زیاد، تکرر ادرار و خستگی را تجربه کنند. با این حال، بیشتر اوقات پیش‌دیابت به‌طور تصادفی و طی آزمایش خونی که با هدف دیگری انجام شده، تشخیص داده میشود. به همین دلیل، توصیه میشود که غربالگری دیابت برای بزرگسالان از ۴۵ سالگی شروع شود.
در مبتلایان به پیش‌دیابت، قند موجود در غذا در خون انباشته شده و بدن نمی‌تواند سطح قند خون را کاهش دهد. چون هورمون انسولین قادر نیست به‌راحتی قند را به درون سلول‌ها منتقل کند. رژیم غذایی مملو از کربوهیدرات‌های تصفیه شده و فرآوری شده که به سرعت هضم و جذب می‌شوند، تأثیر زیادی در افزایش قند خون دارد. به همین دلیل، توجه به کربوهیدرات رژیم غذایی به کنترل قند خون و جلوگیری از افزایش ناگهانی آن کمک می‌کند.در صورت ابتلا به پره‌دیابت، باید علاوه بر کربوهیدرات به میزان کالری دریافتی هم توجه کنید. وقتی بیش از نیاز خود کالری دریافت می‌کنید، کالری اضافی به‌شکل چربی در بدن ذخیره شده و وزن‌تان بالا می‌رود. چربی انباشته شده در بدن، به‌ویژه در اطراف شکم، با مقاومت به انسولین ارتباط دارد. به همین دلیل است که بسیاری از افراد مبتلا به پیش‌دیابت دارای اضافه وزن هستند.
با تغییر سبک زندگی و حذف مواد غذایی مضر می‌توانیم انواع دیابت را کنترل کنیم. بنابراین این خبر خوبی است برای آنان که مبتلا به دیابت اولیه هستند. چراکه با رعایت رژیم‌های غذایی درست می‌توانند قند خون را به حالت نرمال برگردانند و هرگز دچار دیابت نوع ۱ یا ۲ نشوند.رعایت نکات تغذیه‌ای زیر در پیشگیری از پیش‌دیابت نقش دارد:
۱. مراقب شاخص گلیسمی غذاها باشید
شاخص گلیسمی، ابزاری است که می‌توانید از آن برای تعیین نحوه‌‌ی تأثیر غذاها بر قند خون استفاده کنید. غذاهایی که گلیسمی بالایی دارند، قند خون شما را سریع‌تر افزایش می‌دهند. غذاهای دارای گلیسمی پایین به میزان کمتری روی قند خون تأثیر داشته و آن را افزایش می‌دهند. غذاهای پرفیبر مثل سبزیجات غیرنشاسته‌ای جزء غذاهایی که گلیسمی پایین دارند، تقسیم‌بندی می‌شوند. در مقابل، گلیسمی غذاهای فرآوری شده، تصفیه شده و فاقد فیبر بالا است.کربوهیدرات تصفیه شده که معمولا در نان بدون سبوس، برنج سفید، شیرینی‌جات، نوشابه‌ها و آبمیوه‌ها یافت میشود، گلیسمی بالایی دارد. در صورت ابتلا به پیش‌دیابت باید تا حد امکان مصرف این دسته از غذاها را محدود کنید. مبتلایان به پیش‌دیابت می‌توانند از غذاهایی که گلیسمی متوسط دارند مثل برنج قهوه‌ای هم استفاده کنند. با این حال، این نوع غذاها به اندازه‌ی غذاهای دارای گلیسمی پایین مناسب نیستند.اگر توجه به گلیسمی مواد غذایی برایتان سخت و گیج‌کننده است، فقط مطمئن شوید که وعده‌های غذایی شما شامل غذاهای متنوع باشند. مصرف وعده‌هایی که از چند نوع غذای مختلف تشکیل شده‌‌اند، یک راه عالی برای کاهش گلیسمی محسوب میشود. به عنوان مثال، اگر قصد دارید برنج سفید بخورید، سبزیجات و مرغ را به آن اضافه کنید تا سرعت هضم برنج کاهش پیدا کند.
۲. غذاهای پرفیبر بخورید
فیبر مزایای زیادی برای سلامتی دارد. فیبر که نوعی کربوهیدرات غیرقابل هضم است، باعث میشود که سریع‌تر سیر شده و برای مدت طولانی‌تری سیر بمانید. فیبر حجم معده را پر کرده و با تنظیم حرکات روده از ابتلا به یبوست جلوگیری می‌کند. نمونه‌هایی از غذاهای پر فیبر عبارتند از:
۳. از میوه‌ها به عنوان میان وعده استفاده کنید
اگرچه میوه‌ها حاوی کربوهیدرات هستند، اما لازم نیست که از مصرف آن‌ها خودداری کنید. میوه‌ها سرشار از فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف هستند. سعی کنید هر روز ۳-۲ واحد میوه مصرف کنید. یک عدد سیب، هلو، موز یا مرکبات کوچک یک واحد میوه محسوب می‌شوند.
۴. مصرف سبزیجات نشاسته‌ای را محدود کنید
همان‌طور که گفته شد، مصرف سبزیجات به دلیل داشتن فیبر به کنترل قند خون کمک می‌کند. اما بهتر است بیشتر سبزیجات مصرفی از نوع سبزیجات غیرنشاسته‌ای مثل فلفل‌دلمه‌ای، اسفناج، کاهو، کلم و خیار باشد. سبزیجات نشاسته‌ای از جمله سیب‌زمینی و ذرت نسبت به سبزیجات غیرنشاسته‌ای کربوهیدرات بیشتری داشته و به همین دلیل باید به میزان کمتری از آن‌ها استفاده کرد.
۵. مغزهای خوراکی را به رژیم غذایی خود بیفزایید
مغزهای خوراکی مثل گردو، پسته و بادام‌زمینی حاوی چربی‌های سالم و مواد مغذی مختلف هستند. می‌توانید در طی روز از انواع خام و بدون نمک آن‌ها استفاده کنید. مغزهای خوراکی حاوی کالری بالایی هستند. به همین دلیل، از زیاده‌روی در مصرف آن‌ها خودداری کنید. بهتر است میزان مصرف از ۳۰ گرم در روز بیشتر نباشد.
۶. نوشیدنی‌های شیرین را از رژیم غذایی خود حذف کنید
یک قوطی نوشابه‌ی ۳۶۰ میلی‌لیتری می‌تواند حاوی ۴۵ گرم کربوهیدرات باشد. نوشابه‌ها فاقد مواد مغذی هستند، اما مقدار زیادی کربوهیدرات و کالری دارند. به همین دلیل، مصرف آن‌ها باعث افزایش قند خون و ابتلا به چاقی میشود. آب بهترین نوشیدنی برای رفع تشنگی محسوب میشود.
۷. غذاهای پروتئینی کم چرب مصرف کنید
سعی کنید در همه‌ی وعده‌ها و میان وعده‌های خود از غذاهای کم چرب حاوی پروتئین استفاده کنید. پروتئین حس سیری را افزایش و سرعت ورود کربوهیدرات‌ها به جریان خون را کاهش می‌دهد. این موضوع به ثابت نگه داشتن قند خون کمک می‌کند.گوشت فاقد کربوهیدرات است، اما می‌تواند حاوی مقدار زیادی چربی اشباع باشد. زیاده‌روی در مصرف گوشت‌های پرچرب باعث افزایش کلسترول خون و افزایش وزن میشود. اگر به پیش‌دیابت مبتلا هستید، کاهش مصرف چربی‌های اشباع و چربی‌های ترانس احتمال ابتلای شما به بیماری‌های قلبی را کمتر می‌کند.مرغ و بوقلمون بدون پوست، حبوبات، سویا و ماهی جزء پروتئین‌های کم چرب قرار می‌گیرند. برای اینکه چربی اشباع کمتری دریافت کنید، تا حد امکان چربی‌های قابل مشاهده‌ی گوشت قرمز را قبل از پخت جدا کنید. همچنین، شیر، ماست و پنیر پرچرب را با لبنیات کم چرب جایگزین کنید.
۸. وعده‌ی صبحانه را حذف نکنید
بهتر است حداکثر تا ۲ ساعت پس از بیدار شدن از خواب صبحانه بخورید. مصرف صبحانه به کنترل قند خون در طی روز کمک می‌کند. گرسنه ماندن برای مدت طولانی احتمال پرخوری و مصرف غذاهای ناسالم را افزایش می‌دهد.
۹. به اندازه‌ی کافی آب بنوشید
آب، یکی از اجزای مهم رژیم غذایی سالم است که از کم آبی بدن جلوگیری می‌کند. اگر پیش‌دیابت دارید، بهتر است به جای نوشابه‌ها، نوشیدنی‌های انرژی‌زا و آبمیوه‌ها از آب استفاده کنید. میزان آبی که باید هر روز بنوشید، به اندازه‌ی بدن، میزان فعالیت بدنی و آب و هوایی که در آن زندگی می‌کنید، بستگی دارد. حجم و رنگ ادرار نشان می‌دهد که آیا به اندازه‌ی کافی آب می‌نوشید یا خیر. کم آبی بدن باعث تیره شدن رنگ ادرار میشود.
ورزش بخشی از سبک زندگی سالم است که انجام آن به‌ویژه برای مبتلایان به پیش‌دیابت اهمیت زیادی دارد. بی‌تحرکی احتمال ابتلا به مقاومت به انسولین را افزایش می‌دهد. ورزش باعث میشود که عضلات از گلوکز (قند خون) به‌عنوان منبع انرژی استفاده کنند و حساسیت سلول‌ها نسبت به هورمون انسولین بهبود پیدا کند.توصیه میشود که پنج روز در هفته حداقل ۳۰ دقیقه ورزش کنید. ورزش نباید حتما بیش از حد سخت یا پیچیده باشد. فعالیت‌هایی مثل پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری می‌توانند گزینه‌های مناسبی برای کنترل قند خون باشند.
برای صبحانه سعی کنید لبنیات کم‌چرب میل کنید. شیر کامل و لبنیات پرچرب عدد گلایسمی بالایی دارند، بنابراین برای وعده صبحانه شما مناسب نیستند. نان سفید را حذف کنید یا مصرف آن را به یک‌سوم کاهش دهید، در مقابل غلات صبحانه کامل مصرف کنید. برای صبحانه می‌توانید اوت میل تهیه‌شده از جو پخته‌شده در شیر میل کنید. بهتر است اوت میل را خودتان تهیه کنید چراکه اوت میل‌های آماده حاوی شکر هستند و گلایسمی بسیار بالایی دارند.
درمان پیش دیابت با توجه به تشخیص پزشک انجام می‌گیرد. در بسیاری از موارد که قند خون در سطح قابل‌کنترل است پزشک توصیه می‌کند فرد با رعایت رژیم غذایی و حذف عادت‌های غلط از سبک زندگی، قند خون بالا را کاهش دهد و به حالت نرمال بازگردد. اما اگر شرایط بیمار به‌گونه‌ای باشد که در مرز ابتلا به دیابت نوع ۲ قرار بگیرد، پزشک متفورمین و دیگر داروها را تجویز می‌کند. البته چون هنوز بیمار در مرحله اولیه دیابت است دوز داروها نسبت به دوز مقابله با دیابت نوع ۲ بسیار پایین‌تر خواهد بود.
