بسیاری از مشکلات گوارشی ما به دلیل رعایت نکردن رژیم غذایی مناسب است که اگر رعایت شود خیلی از مطب‌ها و درمان‌گاه‌ها خالی از بیمار گوارشی میشود حفظ سلامت دستگاه گوارش یکی از بهترین روش ها برای حفظ سلامت ذهن و جسم است. برخی از افراد از سوء هاضمه رنج می‌برند و این مشکل شایعترین بیماری گوارشی به شمار می‌رود
تغذیه و عوامل محیطی در شیوع بیماری های غیرعفونی مانند چاقی و عوارض آن، ام اس، آلزایمر، پارکینسون، افسردگی، سرطان و بیماری های روده ای موثر هستند و اصلاح عادت‌های غلط غذایی، رژیم غذایی منظم و ورزش در کاهش بیماریهای گوارشی بسیار موثر است اختلالات گوارشی از شایعترین مشکلات سلامتی بوده و همه ساله بین ۶۰ تا ۷۰ میلیون نفر را در جهان درگیر میکند اختلالات دستگاه گوارش فوقانی که در واقع طیف وسیعی از بیماریهای وابسته به ارگان از دهان تا معده را شامل می شود و شامل سرطانهای وابسته به دهان، حلق، آشالازی، دیسفاژی، سندرم رفلاکس مری، فلج معده و اختلالات مربوط به معده میباشد این اختلالات طیف وسیعی از علایم و نشانه ها همچون سوزش سر دل، اختلال در بلع، درد معده، حالت بی اشتهایی و تهوع، اختلال در عبور غذا از مجرای گوارش و یا مجموعه ای از این علایم را در بر گرفته است
قاعدتاً به دلیل ارتباط نزدیک ارگانهای فوق با غذا و هضم و جذب و متابولیسم آن، هر نوع اختلال گوارش تأثیر بالقوه و مستقیم بر روی وضعیت تغذیه ای فرد داشته و از طرفی وضعیت تغذیه ای فرد و رژیم غذایی وی نیز نقش بسیار مهمی در شروع، پیدایش و درمان اختلالات گوارشی بر عهده دارد و بنابراین رژیم درمانی یکی از مهم ترین ارکان اساسی در پیشگیری و درمان سوء تغذیه و کمبودهای غذایی مربوط به اختلالات گوارشی می باشد. اصلاح رژیم غذایی و سبک زندگی باعث بهبود کیفیت زندگی فرد بیمار شده و با تخفیف علایم گوارشی و کاهش ویزیتهای پزشکی ناشی از بیماری نقش مهمی در کاهش هزینه های درمان و یا کاهش روزهای بستری شده در بیمارستان خواهد داشت
رژیم غذایی سرشار از غذاهای چرب، سرخ شده و شیرین و فیبر کم باعث می شود مدفوع آرامتر از روده بزرگ عبور کند مصرف ناکافی آب همچنین می تواند منجر به یبوست شود و به بسیاری از اختلالات گوارشی دیگر کمک کند
زمان تغذیه برای کاهش بیماری های گوارشی بسیار مهم است و همان‌طورکه همه فعالیت های افراد بر مبنای ساعت تنظیم می شوند، باید بدن ما نیز بر اساس سیستم بیولوژیک خود، ساعت فعالیت ها را تنظیم کند، بنابراین خوردن غذا و مصرف سایر مواد تغذیه ای با نظم زمانی و در ساعت مقرر لازم است افراد مختلفی هستند که به غیر از زمان مقرر برای وعده غذایی نیز تناول می کنند و حتی گاهی در ساعت های خواب نیز غذا می خورند و درنتیجه بروز اختلالات و بیماری های گوارشی در بین این افراد شایع‌تر است. همچنین در افرادی که بسیار سریع و نجویده غذا می خورند و وظیفه جویدن را به عهده قسمت های پایین تر دستگاه گوارش می گذارند، ایجاد بیماری های گوارشی در آنها بیشتر می شود. ضمن اینکه افرادی که کمتر از فیبراستفاده کرده و محتوای چربی رژیم غذایی آنها بالاتر است و مصرف گوشت های قرمز در الویت های تغذیه ای آنها قرار دارد، بیماری های گوارشی نیز در آنها شایع تر است
برای این بیماران از یک رژیم غذایی نرم و مایع در حجم کم و وعده های متفاوت استفاده می شود. برای این بیماران نباید شربت های غلیظ ، غذاهای پرچرب و سرخ کرده تجویز کرد. آب مرکبات، گوجه فرنگی، شکلات، کافئین، ادویه ها شامل فلفل، خردل، مصرف الکل، کشیدن سیگار و مصرف نعناع غیرمجاز است
درد کمی بدون وجود زخم یا سوء هاضمه عارضه ای رایج است و می تواند برای مدت زیادی طول بکشد سوء هاضمه میتواند باعث علائم و نشانه هایی شود که به زخم گوارشی شباهت دارند، مانند درد یا ناراحتی در قسمت بالایی شکم که اغلب با نفخ، آروغ و حالت تهوع همراه میشود. این عارضه ۲۰ - ۴۰ درصد از عموم جمعیت را درگیر میکند و باعث کاهش قابل توجه کیفیت زندگی فرد میشود سوءهاضمه اگر در اثر یک بیماری رخ نداده باشد میتواند با تغییر سبک زندگی و مصرف دارو از بین برود. در برخی موارد سوء هاضمه به همراه زخم های معده و رفلاکس ایجاد میشود که این دو عارضه یکی نیستند و دو عارضه متفاوت هستنداز جمله علل سوء هاضمه میتوان به پرخوری یا تند خوری غذا، مصرف غذاهای خیلی چرب و پر ادویه، نوشیدن زیاد قهوه و نوشابه های گاز دار، نوشیدن الکل، کشیدن سیگار، اضطراب و استرس و برخی داروها اشاره کرد. گاهی اوقات نیز سوء هاضمه میتواند در اثر یک بیماری گوارشی دیگر رخ دهد
تغییر در رژیم غذایی شامل توصیه به مصرف مواد غذایی پُر فیبر مانند سبزیجات و افزایش مصرف میوه جات است. افزایش تحرک و فعالیت بیمار نیز توصیه میشود. نوشیدن آب و چای کمرنگ و سایر مایعات در رژیم غذایی برای یبوست توصیه میشود. درضمن، در میان میوه ها، گریپ فروت برای درمان این بیماری بسیار مفید است. چای پررنگ میتواند موجب یبوست شود. افراط در نوشیدن قهوه، به دلیل دارا بودن مقادیر زیادی کافئین میتواند باعث ایجاد یبوست شودهدف اول رژیم درمانی یبوست، اطمینان حاصل کردن از دریافت کامل مایعات و فیبر رژیمی محلول و نامحلول می باشد. میزان دریافت فیبر در رژیم غذایی باید در حدود ۲۵ تا ۳۸ گرم باشد، رژیم غذایی پر فیبر یکی از راهکار های اصلی در درمان یبوست است. مصرف مایعات نیز در رژیم غذایی برای رفع یبوست در روز حداقل باید ۲ لیتر باشد
