این گیاه که با نام های ریواس یا ریباس یا ریواج شناخته می شود یك گیاه علفی است كه در فصل بهار و اوایل تابستان می روید كه به ساقه زیرزمینی این گیاه راوند می گویند. ریواس گیاهی است از تیره هفتبندان بومی آسیا كه از سده شانزدهم در اروپا كشت میشود و در پیش از میلاد مسیح در چین به عنوان دارو مصرف میشد.
ریواس همچنین در دامنه بینالود، كوهستانهای آذربایجان، و بلندیهای البرز در شمال تهران و همچنین در كوههای روستای رباط ترك به صورت وحشی رشد میكند و اهالی با چیدن سنگ دور ساقهاش آن را پرورانده و سبب بلندتر شدن ساقهاش می شوند.
مشخصات ظاهری ریواس، این گیاه خوراكی دارای یك ریشه معمولی است كه یك تا دو متر در خاك رشد میكند و از ویژگی های منحصر به فرد این كه، ریشه ریواس در برابر سرما و یخبندان مقاوم است.این گیاه در غذاهای ایرانی به صورت خام و پخته در سالاد و خورش كاربرد دارد و در كوفته ریزه و رب و پیاز و صورت دیگر همراه با گوشت قرمه سبزی، همراه با نعناع و جعفری پخته میشود، این خورشها ویژه نواحی جنوبی البرز از جمله تهران و قم است.
ارزش غذایی ریواس بسیار زیاد است. این گیاه سرشار از فیبر بوده و حتی در حالت پخته نیز ارزش غذایی بالایی دارد، هر ۱۰۰ گرم ریواس که آن را با شکر پخته باشند، حاوی ۱۱۶ کالری، ۳۱.۲ گرم کربوهیدرات، دو گرم فیبر، ۰.۴ گرم پروتئین، ۲۶ درصد از نیاز روزانه بدن به ویتامین K1 و همچنین ۱۵ درصد از نیاز روزانه بدن به کلسیم، ۶ درصد از نیاز روزانه بدن به ویتامین C و سه درصد از نیاز روزانه بدن به پتاسیم و یک درصد از نیاز روزانه بدن به فولات است. البته کلسیم موجود در ریواس به شکل کلسیم اگزالات است و بیشتر از آن که ماده مغذی محسوب شود، اثر ضد تغذیهای دارد زیرا به خوبی جذب نمیشود.
كارشناس تغذیه می گویند خوردن گیاه ریواس برای بدن فواید فراوانی دارد از جمله برای تقویت معده و كبد مفید است و با خوردن 100 گرم آب ریواس یا رب ریواس برای بیماران تب دار و بی اشتها مفید و یرقان و سستی را درمان میكند.
این گیاه خودرو خوراكی ، طبیعت سرد دارد و دارای ویتامینها و املاح معدنی گوناگون است وبرای تمامی اعضای بدن، ماده غذایی بسیار مفیدی است و اثر شگفت انگیز و معجزه آسایی دارد.خوردن ریواس صفرا و دل به هم خوردگی را رفع و میتوان از آن برای برای تهیه خورش، كمپوت، مربا و شربت استفاده كرد.
ریواس به عنوان فعال كننده عملكرد دستگاه گوارش، ناقل نمكهای صفراوی و محرك ترشح كبد شناخته شده است. نخستین كار كرد آن در دهان این است كه با تحریك اعصاب دهان به واسطه مزه تلخ خوشایندش، موجب پاك شدن حفره دهان میشود و دهان را برای چشیدن غذای بعدی آماده میكند.
این گیاه سبب افزایش ترشح معده میشود وعلاوه بر این با تحریك ترشح نمكهای صفراوی از كبد، به تنظیم جذب چربی از روده كمك میكند.مصرف آب ریواس همراه با آب هویج، كرفس، خیار و سیب بسیار مفید است و میتوان یك سوم آب ریواس و دو سوم آب بقیه مواد را هر روز میل كرد.ریواس همچنین اشتها آور و برای درمان یبوست مفید است ودر طب سنتی ریواس برای دفع بعضی از باكتریهای مضر استفاده میشود.
بهترین نوع ریواس آن است كه از كشور چین می آورند و رنگ آن قرمز و میانه آن زرد رنگ است و به آن ریوند چینی می گویند.
ریواس غنی از فیبر و ویتامین c بوده در آن آب، پروتئین، قند، كربو هیدرات، كلسیم ، ویتامین های A و B سدیم و پتاسیم وجود دارد.
فیبر موجود در گیاه ریواس، جذب قند خون را کاهش میدهد و باعث میشود شاخص گلیسمی در افراد مبتلا به قند خون بالا، کاهش پیدا کند. منگنز موجود در گیاه ریواس هم به تنظیم قند خون کمک میکند. علت بیماری دیابت عدم ترشح انسولین است.طبیعت آن سرد و مقوی ملین و كرم كش است و لوز المعده را وادار به ترشح انسولین كرده و قند خون را كم می كند.