نوروپاتی و دیابت

نوروپاتی دیابتی(Diabetic Neuropathy) یکی از عوارض دیابت نوع 1 و نوع 2 بوده که در نتیجه آن فرد آسیب‌های عصبی شدیدی را تجربه می‌کند. این بیماری در گذر زمان و به تدریج پیشرفت می‌کند. با اینکه هیچ درمان قطعی و حتمی برای این بیماری وجود ندارد اما می‌توان با مدیریت سطح قند خون و همچنین دیابت از پیشرفت آن جلوگیری کرد، به علاوه اینکه عوارض آن را نیز کاهش داد. اگر که از قبل دیابت دارید و اخیرا متوجه تغییراتی از جمله بی حسی، سوزن سوزن شدن، درد یا ضعف دست و پا شده‌اید بهتر است که با پزشک خود تماس بگیرید. دقت کنید که این علائم اولیه زنگ خطری برای وجود بیماری نوروپاتی دیابتی هستند. همچنین به یاد داشته باشید که معمولا درد آن خیلی محسوس نیست و بعد از مدتی ممکن است برخی از قسمت‌های بدن بخصوص پاها شروع به زخم شدن کنند. توجه داشته باشید که در نوروپاتی محیطی یا طولانی مدت فرد به احتمال زیاد به صدمات یا عفونت آسیب پذیری بیشتری خواهد داشت. در نتیجه عدم پیگیری می‌تواند عواقب سنگینی داشته باشد. گاها بهبود کند زخم یا عفونت شدید پزشکان را مجبور به قطع عضو بیمار می‌کنند. نوروپاتی اصطلاحی بوده که در دنیای پزشکی به منظور توصیف چندین نوع آسیب عصبی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در کیس‌ها و بیمارانی که دیابت دارند به طور کلی 4 نوع آسیب عصبی یا همان نوروپاتی داریم. این موارد عبارت هستند از:

1. نوروپاتی محیطی(Peripheral neuropathy)
2. نوروپاتی اتونومیک(Autonomic neuropathy)
3. نوروپاتی پروگزیمال(Proximal neuropathy)
4. نوروپاتی کانونی(Focal neuropathy)

علت نوروپاتی دیابتی چیست؟

علت دقیق بیماری نوروپاتی دیابتی هنوز مشخص نیست. اما به طور کلی فاکتورهای زیادی در بروز این بیماری نقش دارند. محققین بر این باور هستند که میزان بالای قند خون کنترل نشده در دراز مدت می‌تواند به اعصاب آسیب رسانده و در ارسال سیگنال‌ها به مغز اختلال ایجاد کند. به علاوه اینکه قند خون بالا می‌تواند دیواره مویرگ‌‌ها را به شدت ضعیف کند. از فاکتورهایی که احتمال بروز این بیماری را افزایش می‌دهند می‌توانیم موارد زیر را نام ببریم:

عدم کنترل میزان قند خون

عدم کنترل میزان قند خون خطر هر گونه بیماری دیابتی را افزایش می‌دهد که نوروپاتی یکی از عوارض آن است. 

سابقه دیابت

سابقه دیابت طولانی مدت می‌تواند فرد را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به نوروپاتی قرار دهد. 

مشکلات کلیوی

فراموش نکنید که در نتیجه دیابت کلیه‌های بیمار دچار اختلال شده که در این صورت سموم مختلفی وارد جریان خون می‌شود. همین موضوع می‌تواند آسیب‌های عصبی متعددی را به همراه داشته باشد. 

اضافه وزن شدید

اگر شاخص توده بدنی بیشتر از 25 باشد فرد در معرض خطر بیماری‌های دیابتی و عوارض آن قرار می‌گیرد. 

استعمال دخانیات

سیگار کشیدن باعث سفت و تنگ شدن عروق شده و جریان خون را در پاها کاهش می‌دهد. این امر می‌تواند بهبود زخم بخصوص در پاها را کندتر کند که یکی از عوارض این مسئله آسیب به اعصاب محیطی است. 

علائم نوروپاتی دیابتی شدید کدام‌اند؟

• سوزش پاها
• حساسیت به لمس شدن
• سست بودن و ضعف پاها
• درد پاها به ویژه در حین شب
• عدم احساس درد بخصوص بریدگی
• احساس ضعف عضلانی در دست‌ها
• سرد شدن یا داغ شدن غیر طبیعی پاها
• زخم‌های قدیمی و روند کند بهبودی زخم‌های جدید
• عدم احساس جسمی سرد یا داغ در حین برخورد با پاها
• و…

نوروپاتی دیابتی چه عوارضی ایجاد می کند؟

نوروپاتی دیابتی باعث ایجاد مشکلاتی در پاها مثل درد، زخم و عفونت می‌شود، چراکه آسیب دیدن عصب‌ها باعث از بین رفتن حس در پاها می‌شود. درنتیجه، فرد بیمار متوجه نمی‌شود که کفش‌هایش به پاها فشار آورده و باعث درد یا زخمی شدن پاها می‌شوند. آسیب دیدن اعصاب مشکلاتی در تعادل و هماهنگی بین اندام‌های بدن ایجاد کرده و نتیجه‌اش زمین خوردن و شکستگی خواهد بود.

این مشکلات باعث شده که حرکت کردن برای بیمار سخت شود و فرد استقلالش را از دست می‌دهد. از عوارض شایع این بیماری که در برخی افراد دیابتی شاهد هستیم این است که آسیب اعصاب باعث ایجاد دردهای مزمنی می‌شود که می‌تواند به اضطراب و افسردگی در فرد بیمار ختم خواهد شد.

مشکلات در کارکرد اندام‌های بدن از جمله اختلال در ضربان قلب و فشار خون، گوارش، دفع ادرار و حس لامسه از دیگر عوارض نوروپاتی اتونومیک محسوب می‌شوند.

راهی برای پیشگیری از نوروپاتی دیابتی وجود دارد؟

یکی از مهم‌ترین روش‌های پیشگیری از نوروپاتی دیابتی، کنترل بیماری دیابت با مدیریت و کنترل میزان قند خون، فشار خون و میزان کلسترول و چربی خون است. به همین دلیل انجام چکاپ برای افراد دیابتی باید در اولویت قرار داده شود. برای پیشگیری از آسیب عصبی ناشی از ابتلا به دیابت باید اقدامات زیر را انجام دهید:

• انجام فعالیت‌های جسمی و ورزشی به ‌صورت منظم
• رعایت رژیم غذایی دیابتی
• ترک سیگار
• کاهش مصرف نوشیدنی‌های الکلی
• مصرف منظم و سر وقت داروهای تجویزی پزشک.